ادعای توقف کامل تجارت ترکیه با اسرائیل؛ توقف ادعایی یا ادامه مبادلات میلیاردی؟

سرویس راستی آزمایی، پایگاه تحلیلی-خبری رواج۲۴؛ رئیس‌جمهور ترکیه اخیراً اعلام کرده است که کشورش «تمام تجارت با اسرائیل را متوقف کرده است». این ادعا بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت و باعث شد بسیاری آن را نشانه‌ای از تغییر جدی در سیاست اقتصادی ترکیه بدانند. بررسی داده‌های رسمی نشان می‌دهد این ادعا با واقعیت فاصله دارد و مبادلات اقتصادی میان دو طرف همچنان ادامه داشته است.

سابقه روابط تجاری ترکیه و اسرائیل

ترکیه و اسرائیل طی دو دهه اخیر روابط تجاری گسترده‌ای داشتند. در سال ۲۰۲۳ حجم تجارت دو کشور به حدود ۶.۸ میلیارد دلار رسید که سهم ترکیه در این مبادلات بیش از ۵.۳ میلیارد دلار صادرات به اسرائیل و حدود ۱.۵ میلیارد دلار واردات از اسرائیل بوده است. این ارقام نشان می‌دهد اسرائیل یکی از بازارهای اصلی کالاهای ترکیه‌ای بوده است.

تصمیم دولت ترکیه برای توقف مستقیم تجارت

در مه۲۰۲۴ و پس از تشدید جنگ غزه، دولت ترکیه اعلام کرد که صادرات و واردات مستقیم با اسرائیل متوقف می‌شود. این تصمیم با هدف نشان دادن موضع سیاسی ترکیه در برابر وضعیت انسانی غزه اتخاذ شد و رسانه‌های رسمی آنکارا آن را «قطع کامل روابط تجاری» گزارش کردند.

بررسی داده‌های سال ۲۰۲۴

با وجود اعلام توقف، آمارها نشان می‌دهد که ترکیه در سال ۲۰۲۴ همچنان ۲.۸۶ میلیارد دلار صادرات به اسرائیل داشته است. این نشان می‌دهد که گرچه تجارت کاهش یافته، اما متوقف نشده و بخش قابل توجهی از مبادلات از طریق مسیرهای غیرمستقیم و کشورهای ثالث انجام شده است. در همان سال، واردات ترکیه از اسرائیل کاهش پیدا کرده اما به صفر نرسیده است.

وضعیت نیمه اول سال ۲۰۲۵

آمارهای نیمه نخست ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که تجارت غیرمستقیم همچنان جریان دارد. در این دوره، واردات اسرائیل از ترکیه حدود ۴۶۵ میلیون دلار بوده و صادرات ترکیه به اسرائیل نزدیک به ۳۹۳.۷ میلیون دلار ثبت شده است. در مقابل، صادرات اسرائیل به ترکیه به شدت کاهش یافته و تنها ۵.۳ میلیون دلار بوده است.

مسیرهای غیرمستقیم

کارشناسان تأکید می‌کنند که بخشی از کالاهای ترکیه‌ای از طریق کشورهایی مانند یونان و گرجستان یا مناطق آزاد به اسرائیل منتقل می‌شوند. به این ترتیب، دولت آنکارا از نظر رسمی می‌تواند ادعای توقف را مطرح کند، اما در عمل تجارت غیرمستقیم ادامه دارد.

بررسی داده‌ها نشان می‌دهد ادعای رئیس‌جمهور ترکیه مبنی بر «توقف کامل تجارت با اسرائیل در یک‌سال و نیم گذشته نادرست است. صادرات ترکیه به اسرائیل در سال ۲۰۲۴ میلیاردی بوده و در نیمه نخست ۲۰۲۵ نیز صدها میلیون دلار ثبت شده است. تنها بخشی که تقریباً متوقف شده، واردات ترکیه از اسرائیل است. تجارت مستقیم کاهش یافته، اما مبادلات غیرمستقیم همچنان جریان دارد.

/// انتهای پیام