چند دستگی روایت موجب شکل‌گیری شایعه می‌شود / موج سواری فارسی زبان‌های لندن نشین

به گزارش مرکز مقابله با شایعات سازمان فضای مجازی سراج، در روزهای اخیر به دو موضوع در رسانه‌ها بسیار پرداخته شده است که موضوع اول در مورد گران شدن ماکارونی بود و بحث‌های زیادی حول محور این موضوع شکل گرفت اما در حالی که بحث و اظهار نظر در مورد ماکارونی در محافل رسانه‌ای داغ بود موضوع عملی کردن تئوری فروش سهمیه‌ای نان ذهن مردم را به خود مشغول کرد و موجب بهره‌برداری رسانه‌های فارسی زبان در خارج کشور از این موضوع شد

آغاز ماجرا

هرساله مبلغ زیادی یارانه به آرد اختصاص داده می‌شود بلکه تا شکاف درآمدی اقشار کم درآمد را کاهش داده و این قشر ضعیف جامعه بتوانند تا حدی در تأمین تغذیه غذایی خود تحت فشار نباشند، اما در پی فشارهای اقتصادی به کشور، بالا رفتن نرخ گندم و از همه مهم‌تر سوءاستفاده از قیمت پایین آرد از سوی برخی گروه‌های مافیایی که در قاچاق آرد دست دارند، دولت اعلام کرد طرح یارانه پنهان نان اصلاح می‌شود و روش‌های دیگری اعلام خواهد شد.

دو مسئله در خصوص اصلاح یارانه پنهان در رسانه‌ها موجب سوء استفاده رسانه‌ای شده است. از یک سو بهره‌برداری گروه‌های سیاسی داخلی جهت تحت فشار قراردادن دولت و از سویی دیگر موضوع چگونگی اجرای این طرح که رسانه‌های معاند از آن بهره می‌برند.

چرا دولت روحانی طرح اصلاح یارانه‌ها را اجرا نکرد؟

در مورد ریشه اجرای این طرح بنا به شواهد در اواخر دولت قبل برای نخستین بار توسط کارشناسان موضوع (سازوکار تعیین قیمت نان و الگوی بهره‌مندی اقشار آسیب پذیر) ۲۱ تیرماه ۱۴۰۰ در دفتر بررسی‌های راهبردی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد.

از مقامات شاخص دولت روحانی که در این نشست شرکت داشتند می‌توان به پرویز منصور خاکی مشاور معاون بازرگانی داخلی وزارت صمت، هادی موسوی نیک مدیر کل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت رفاه، دکتر محمود درویشانی معاون امور صنعت، معدن، بازرگانی و ارتباطات سازمان برنامه و بودجه اشاره کرد.

در این نشست هرکدام از افراد پیشنهاد‌هایی در مورد اصلاح قیمت نان داشتند که پرویز منصور خاکی مشاور معاون بازرگانی داخلی وزارت صمت پیشنهاد ادامه پرداخت یارانه به نان لواش و پس از آن آزادسازی یارانه نان‌های تافتون، بربری و سنگک در پروسه‌ای زمان بندی شده چند ساله را ارائه داد.

همچنین مدیر کل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت رفاه کم هزینه‌ترین و عملیاتی‌ترین حالت ممکن برای اصلاح وضعیت قیمت نان را پرداخت یارانه در قالب کارت‌های بانکی برای خرید نان اعلام کرد و محمود درویشانی هم پرداخت یارانه نقدی به‌حساب خانوارها به‌راحتی قابل انجام دانست.

بنابراین می‌توان گفت طرح اصلاح یارانه پنهان نان ریشه در دولت قبل داشته و ضرورت اجرای آن از همان موقع مشخص بوده اما دولت‌های یازدهم و دوازدهم بنا به دلایلی نا معلومی، این طرح را اجرا نکردند؛ به همین دلیل و باتوجه به وضعیت ارزی داخل و البته تحریم‌ها دولت سیزدهم مخاطرات اجرای این طرح را پذیرفت؛ این درحالیست که رسانه‌های وابسته به جریان اعتدال سعی دارند تا موضوع را گونه‌ای دیگر جلوه دهند.

فارسی زبان‌های همیشه در میدان

در این میان البته رسانه‌های فارسی زبان لندن‌نشین نیز از چند گانه بودن روایت دولتمردان سیزدهم در خصوص طرح فوق، بهره‌برداری خود را کرده و در تلاش هستند تا از موضوعی که هنوز ابعاد آن به طور کامل مشخص نیست، روایت خود را در افکار عمومی مردم ایران جا بیاندازند.

به عنوان مثال دی ماه سال قبل میرکاظمی؛ رئیس سازمان برنامه و بودجه در این خصوص اعلام کرده بود اگر کسی در نانوایی خرید نان انجام دهد، با کارت یارانه‌ای که در اختیار دارد، آن را حساب می‌کند؛ به‌طوری که به نانوا قیمت جدید پرداخت خواهد شد. در روز هفده اردیبهشت نیز، هادی سبحان نیا، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: قرار نیست نان سهمیه‌ای شود، صرفاً آردی که تبدیل به نان می‌شود یارانه دریافت خواهد کرد و جلوی قاچاق آرد گرفته خواهد شد.

بنابراین این مقام دولتی به نگرانی‌ها مبنی بر سهمیه‌ای بودن نان برای خانوارهای دارای یارانه پایان داد اما هنوز یک روز از این خبر نگذشته بود که محمد قربانی، معاون امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که هنوز سهمیه‌ای شدن یا نشدن نان قطعی نشده و دو تئوری در این خصوص وجود دارد: تئوری اول این است که هر کسی به هر میزان که بخواهد نان خریداری کند و دولت به نرخ فعلی محاسبه می‌کند، اما یارانه مابه‌التفاوت آن به‌حساب نانوایان واریز خواهد شد یعنی یارانه برای نانوا تنها به میزان نانی که فروخته داده می‌شود که این موجب می‌شود که از نشتی آرد جلوگیری شود.

تئوری دومی هم مطرح است که  فرد روزانه ۳۱۰ گرم نان به نرخ فعلی خریداری می‌کند و هر میزان که بیشتر از این باشد، به نرخ آزاد محاسبه شود و مابه‌التفاوت این رقم به‌عنوان یارانه به‌حساب نانوایان واریز شود.

چندگانگی روایت و ضربه به افکار عمومی

به گزارش مرکز مقابله با شایعات سایبری سازمان فضای مجازی سراج، چندگانگی روایت مسئولان دولتی در ماجرای اصلاح سیستم یارانه‌ای کشور موجب سردرگمی جامعه شده که این فضا، زمینه را برای رشد و پرورش شایعه فراهم می‌کند. بنابراین همین کافیست تا رسانه‌های فارسی زبان از این فرصت استفاده کرده و بهره خود را ببرند؛ بنابراین رفع نقاط مبهم این طرح می‌تواند از بهم ریختگی افکار عمومی در داخل جلوگیری کند.