بررسی ادعای جعل هویت دانشگاهیان با دیپ‌فیک برای تبلیغ مکمل‌ها

سرویس روایت‌جهان، پایگاه تحلیلی_خبری رواج۲۴؛ اخیراً ویدئوهایی در شبکه‌های اجتماعی مانند تیک‌تاک و اینستاگرام منتشر شده که در آن‌ها چهره و صدای پزشکان و دانشگاهیان شناخته‌شده، برای توصیه و تبلیغ مکمل‌های سلامت به کار رفته است.

در این ویدئوها ادعا می‌شود این افراد به‌عنوان متخصص، مصرف برخی محصولات را برای درمان یا کاهش علائم مشکلاتی مانند یائسگی توصیه می‌کنند. اما آیا این تصاویر و توصیه‌ها واقعی‌اند؟

بررسی‌ها چه می‌گویند؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از این ویدئوها با استفاده از هوش مصنوعی و فناوری دیپ‌فیک ساخته شده‌اند و افراد حاضر در آن‌ها هیچ نقشی در تولید یا محتوای این ویدئوها نداشته‌اند.

ماجرا از جایی آغاز شد که پروفسور دیوید تیلور-رابینسون، پزشک سلامت عمومی کودکان و عضو دانشگاه لیورپول، از طریق ایمیلی متوجه شد نسخه‌ای جعلی از او در تیک‌تاک در حال انتشار است. ویدئویی که در ظاهر از یک سخنرانی واقعی او در کنفرانس  Public Health England  ساخته شده بود، اما محتوایش به‌طور کامل تغییر کرده و او را در حال صحبت درباره موضوعی عجیب به نام «پای دماسنجی» به‌عنوان یکی از علائم یائسگی نشان می‌داد.

بررسی‌ها نشان داد این تنها یک مورد نیست. حساب‌هایی مانند @better_healthy_life از دیپ‌فیک پزشکان و مدیران ارشد حوزه سلامت، از جمله دانکن سلبی مدیر پیشین Public Health England، برای تبلیغ مکمل‌های غذایی استفاده کرده‌اند. خود سلبی در واکنش به این ویدئوها گفته است: «از نظر فنی تقلید شگفت‌انگیز است، اما محتوایش از ابتدا تا انتها کاملاً جعلی و بی‌معناست.»

در ویدئوهای دیگر، چهره‌های شناخته‌شده‌ای از کشورهای مختلف، از جمله ناتالیا زوباروویچ اقتصاددان روس، دکتر آسیم مالهوترا، و حتی پزشکان مشهور رسانه‌ای مانند دکتر مایکل موزلی (پس از درگذشتش) هدف جعل هویت قرار گرفته‌اند. بسیاری از این ویدئوها به مصرف مکمل‌هایی خاص، به‌ویژه محصولات شرکتی به نام Wellness Nest ختم می‌شوند.

واکنش شبکه‌های اجتماعی

در ابتدا، تیک‌تاک پس از گزارش دانشگاه لیورپول اعلام کرد این ویدئوها نقض قوانین نیستند. اما پس از پیگیری‌های بیشتر این پلتفرم پذیرفت که اشتباه کرده و در نهایت حساب منتشرکننده را مسدود و ویدئوها را حذف کرد. تیک‌تاک اعلام کرد این محتواها به دلیل جعل هویت و انتشار اطلاعات گمراه‌کننده ناقض قوانین بوده‌اند.

با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد محتوای مشابه همچنان در پلتفرم‌هایی مانند فیسبوک، اینستاگرام، یوتیوب و ایکس در حال انتشار است و برخی از آن‌ها همچنان هزاران بازدید و تعامل دریافت می‌کنند.

با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد محتوای مشابه همچنان در پلتفرم‌هایی مانند فیسبوک، اینستاگرام، یوتیوب و ایکس در حال انتشار است و برخی از آن‌ها همچنان هزاران بازدید و تعامل دریافت می‌کنند.

پشت‌پرده تبلیغ مکمل‌ها

اغلب این ویدئوها در نهایت کاربران را به خرید مکمل‌هایی هدایت می‌کنند که ادعا می‌شود علائم مختلف جسمی را کاهش می‌دهد. لینک‌ها معمولاً به سایت Wellness Nest ختم می‌شوند و در برخی موارد حاوی کدهای ارجاع (Affiliate) هستند؛ سازوکاری که به منتشرکنندگان محتوا در ازای فروش، پورسانت می‌دهد.

شرکت Wellness Nest در پاسخ به Full Fact اعلام کرده این حساب‌ها به‌طور مستقیم با این شرکت مرتبط نیستند و استفاده از دیپ‌فیک یا ادعاهای درمانی خلاف سیاست‌های آن‌هاست. با این حال، این شرکت توضیح شفافی درباره نحوه نظارت بر بازاریابان وابسته، یا اینکه آیا این لینک‌ها منجر به فروش شده‌اند یا نه، ارائه نکرده است.

جمع‌بندی

بررسی گزارش رسانه‎های بریتانیایی نشان می‌دهد موجی سازمان‌یافته از دیپ‌فیک پزشکان و دانشگاهیان در شبکه‌های اجتماعی در حال گسترش است؛ پدیده‌ای که نه‌تنها اعتبار علمی افراد را خدشه‌دار می‌کند، بلکه می‌تواند سلامت عمومی را نیز به خطر بیندازد.

توصیه‌های درمانی که بر پایه ویدئوهای جعلی و endorsements ساختگی ارائه می‌شوند، فاقد اعتبار علمی‌اند و می‌توانند کاربران را به تصمیم‌های نادرست پزشکی و مالی سوق دهند.

آنچه این پرونده نشان می‌دهد، ضرورت دقت به منبع، هویت گوینده و شواهد علمی در مواجهه با محتوای سلامت‌محور در شبکه‌های اجتماعی است؛ چراکه در عصر هوش مصنوعی، دیدن یک «چهره آشنا» دیگر تضمینی برای واقعی بودن محتوا نیست.

/// انتهای پیام