آبی برای فرود نیست

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی رواج ۲۴ به نقل از ایرنا ، کارشناسان حیات وحش بر این باورند تداوم خشکسالی و کاهش باران در استان مازندران که زمینه ای برای کاهش یا خشکی برخی از پهنه های آبی است، ماندگاری پرندگان مهاجر را در برخی از زیستگاه های این خطه از شمال با اخلال مواجه کرد.

آنها بر این باورند پرندگان مهاجری که از شمال سیبری به زیست گاه های جنوبی دریای خزر مهاجرت می کنند بدون در نظر گرفتن شرایط بارشی و شدت خشکسالی مهاجرت خود را آغاز می کنند و در زیست گاهی اقامت می کنند که شرایط آبی و تغذیه مناسب برای آنها فراهم باشد.

پرندگان مهاجر که از شمال سیبری پرواز می کنند تا آخرین زیستگاه این مسیر پروازی، در چند پهنه آبی فرود می آیند که اگر شرایط آبی و تغذیه مناسب فراهم باشد به زیستگاه های پایین تر کوچ نمی کنند.

تالاب ها، آب بندانها و برخی دیگز از پهنه های آبی این خطه از شمال هر ساله میزبان گونه های مختلفی از پرندگان مهاجر است که در سال جاری به علت افزایش گستره خشکی پرندگان مهاجر شرایط ماندن در این زیستگاه ها را ندارند.

پرندگان مهاجری که در زیستگاه های مازندران فرود می آیند برخی از آنها به طور حتمی باید در آب های با عمق زیاد و برخی دیگر در عمق کم شرایط زیستی مناسب داشته باشند اما کم بارشی و گسترش خشکسالی زمینه ای برای حضور پرندگانی که نیاز به آب بیشتر را دارند فراهم نمی کند و آنها بعد از فرود کوتاه در این استان، آسمان مازندران را ترک و به زیستگاه های دیگر که شرایط زیست و تغذیه مناسب دارند پرواز می کنند.

کارشناسان شرایط بارشی در ۲ ماه اول پاییز امسال را کم و نگران کننده توصیف کردند اما امید دارند در هفته های پیش رو با شرایط سیلابی و بارش های بیشتر پهنه های آبی این خطه از شمال شرایط زیستی مناسبی برای حضور و ماندگاری پرندگان مهاجر را فراهم کند.

از سوی دیگر کارشناسان حیات وحش آب بندان‌های مازندران را از مهم‌ترین و مولدترین ساختارهای تالابی برای حفاظت از تنوع زیستی می دانند چون اکوسیستم‌های تالابی به دلیل دارا بودن مواد مغذی و حاصل خیزی بالا برای تولیدات طبیعی از «پلاتکون‌های» گیاهی و جانوری از جایگاه ویژه‌ای در بین انواع سیستم‌های تالابی برخوردار هستند که از این حیث، نقش غیرقابل جایگزینی برای تامین نیازهای متنوع زیستی انواع گونه‌های جانوری را فراهم می کند.

آب بندان‌ها بسته به محیط و شرایط منطقه قرارگیری برای برخی از گونه‌های پرندگان محیط آشیانه‌سازی و جوجه آوری است و از این رو گروهی از این گونه‌ها در آب بندان‌های مازندران را می‌توان به کشیم کوچک، کشیم بزرگ، حواصیل ارغوانی، بوتیمار کوچک، چنگر نوک سرخ، چنگر معمولی، پرستوی دریایی تیره، سسک های تالابی، سنقر تالابی، چرخ ریسک بلوطی سرسیاه و ماهی خورک کوچک نام برد.

هرساله از اواسط شهریور تا اواسط زمستان تالاب و آب‌بندان های مازندران میزبان گونه‌های مختلف پرندگان‌ از نقاط سردسیر کشورهای حاشیه دریای خزر است که به امید یافتن مکان گرم و تغذیه مناسب به این مقصد عزم سفر می کنند.

بنا برآمار اداره حیات وحش محیط زیست مازندران بیشتر از ۷۰ گونه از پرندگان مهاجر بومی و غیر بومی به تالاب ها و آبگیرهای این استان کوچ زمستانی دارند.

اکوسیستم های آبی غنی مازندران به دلیل بهره مندی از شرایط مطلوب، هر ساله با فرا رسیدن فصل سرما زیستگاهی امن و گسترده برای حضور و زمستان گذرانی پرندگان مهاجری است که پس از سپری کردن مسافت های طولانی در این زیستگاه ها فرود آمده اند.

تالاب ها و زیستگاه های آبی مازندران یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی این استان هستند که با ظرفیت قابل توجه اکوسیستمی در این استان علاوه بر اینکه زیبنده جلوه های گردشگری به شمار می روند، با توجه به شرایط مناسب زیست، هر ساله با شروع فصل سرما مامنی دلپذیر برای پرندگان مهاجر به شمار می روند و با آغوشی باز پذیرای جمعیت ده ها هزار قطعه ای از پرندگان هستند.

تاثیر خشکسالی در کوچ اجباری پرندگان مهاجر

کارشناس حیات وحش در گفت گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: تداوم خشکسالی و کم آبی تالاب ها و آب خوانهای مازندران در ماندگاری یا کوچ پرندگان مهاجر بسیار اثر گذار است.

کوروس ربیعی گفت: پرندگان مهاجر بر اساس تقویم زمانی خود مهاجرت و جابجایی از شمال سیبری به مناطق جنوب خزر را انجام می دهند اما ماندگاری آنها در یک زیستگاه بستگی به شرایط آب و تغذیه مناسب دارد.

وی با اشاره به این که بارش های کم در پاییز امسال شرایط آب گیری تالاب ها و آب بندانهای این خطه از شمال را به تاخیر انداخت، اظهار کرد: بدون تردید پرنده مهاجری که برای ماندگاری در یک زیستگاه به آب نیاز دارد نمی تواند در گستره خشکی زمستان گذرانی کند.

این کارشناس حیات وحش ادامه داد: شالیزارهای این خطه از شمال هم یکی از زیستگاه های پرندگان مهاجر محسوب می شود که طولانی شدن برداشت کشت دوم برنج و کم بارشی پاییز این زیستگاه را به درستی برای مهمانان سیبری فراهم نکرد.

ربیعی با بیان این مطلب که خشکسالی بر روی رودخانه های مازندران که تامین کننده آب برای آب خوانهای مختلف این استان است تاثیر زیادی دارد، اظهار کرد: به طور کلی همه این عوامل در فرایند مهاجرت و ماندگاری پرندگان مهاجر تاثیر گذار هستند.

این کارشناس حیات وحش با اشاره به این مطلب که این دوره همزمان با شروع مهاجرت پاییزه پرندگان مهاجر است و درست در وضعیتی که سایر اراضی پیرامونی به دلیل تداوم فعالیت‌های کشاورزی از شرایط مناسبی برای زیست و تغذیه پرندگان مهاجر برخوردار نمی باشند، اظهار کرد: برخی از آب بندان های این خطه از شمال مناسب‌ترین محیط و تنها پناهگاه امن برای پرندگان مهاجری است که از نقاط مختلف از جمله شمال سیبری به این استان برای زمستان گذرانی مهاجرت می کنند.

امنیت زیستگاه های مناسب حفظ شود

کارشناس حیات وحش اظهار کرد: در شرایط فعلی برخی از تالاب ها و آب خوانهای مازندران که زیستگاه مناسبی برای پرندگان مهاجر محسوب می شود امنیت آنها باید با دقت و حساسیت بالا تامین شود.

ربیعی گفت: هر چند در ۲ ماه نخست پاییز امسال بارش های مناسبی برای آبگیری در این خطه از شمال نداشتیم اما در هفته های پیش رو احتمال جبران این کمبودها وجود دارد.

وی تصریح کرد: همه شهروندان باید به این باور برسند که اندک آب بندانها و تالاب های که شرایط مطلوبی بری حضور پرندگان مهاجر دارند امنیت آنها باید برقرار باشد.

مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.

مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.

بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند.

پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهند.