فریاد خاموش متخصصان بیهوشی

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی رواج ۲۴ به نقل از ایرنا ،  آنها ناجیان نامرئی صحنه جراحی هستند که موفقیت یک عمل پیچیده را ممکن می‌سازند، اما خود اغلب با چالش‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنند که نادیده گرفته می‌شوند؛ فشار روانی سنگین اولین و شاید بزرگ‌ترین این چالش‌هاست.

بر شانه‌های هر یک از آنها، باری به سنگینی یک «جان» گذاشته شده است. هر ثانیه، هر محاسبه، هر تزریق، می‌تواند برگه آخر پرونده یک زندگی باشد، این بار سنگین، همواره روح و روان آنها را تحت فشار قرار می‌دهد و استرسی دائمی ایجاد می‌کند که حتی پس از ترک بیمارستان نیز رهایشان نمی‌کند.

فرسودگی شغلی و ساعات کار طاقت‌فرسا، مشکل بعدی است، کمبود نیروی متخصص در بسیاری از مراکز، باعث می‌شود ساعات کاری آنها به شکل غیرمعمولی طولانی شود؛ آنها پشت سر هم و گاهی بدون استراحت کافی بین شیفت‌های مختلف، در چندین عمل حاضر می‌شوند؛ این خستگی مفرط جسمی و ذهنی، نه تنها کیفیت زندگی شخصی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه مانند یک مین خفته در اتاق عمل، احتمال بروز خطا را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.

از سوی دیگر، این فشار و ریسک بالا، با قدردانی و حمایت مالی مناسب همراه نیست، تعرفه‌های خدمات بیهوشی اغلب با پیچیدگی و مسئولیت بالای این حرفه تناسبی ندارد و گاه مشکلات بیمه‌ای، دستمزد نهایی آنها را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ این نابرابری میان زحمت و دستمزد، منجر به کاهش انگیزه و احساس بی‌عدالتی در بین این متخصصان حیاتی شده است و کاهش انگیزه، می‌تواند به آهسته‌ترین و دردناک‌ترین شکل، یعنی خداحافظی این فرشتگان نگهبان از وطن بینجامد.

هنگامی که از اتاق عمل خسته بیرون می‌آیند، بخش مراقبت‌های ویژه در انتظارشان است. همان مسئولیت سنگین، در فضایی دیگر، این جابجایی میان دو جبهه نبرد با جان‌ها، بی‌آنکه نیروی کمکی کافی در کار باشد، فشار را بر آنان دوچندان می‌کند. گویی هرگز نباید آرامش را تجربه کنند.

این است فریاد خاموش بیهوشی؛ فریادی از جنس مسئولیت طاقت‌سوز، خستگی عمیق و کمبودهای ساختاری که در پشت ماسک‌هایشان پنهان می‌ماند و در هیاهو و مشکلات سیستم سلامت، ناشنیده می‌ماند.

آنها ستون‌های خاموش سلامت هستند که خود ترک‌های بزرگی برداشته‌اند، اگر امروز صدای فرسودگیشان را نشنویم، فردا شاید در جستجویشان باشیم و دریابیم که بسیاری رفته‌اند، نگهداری از این سرمایه‌های انسانی، نه یک انتخاب، که یک ضرورت انکارناپذیر است. زمان آن رسیده که آینه‌ای در برابر این همه فداکاری بگیریم و بازتابی از قدردانی و حمایت واقعی را به آنها نشان دهیم.

مسیر اصلاح با اولویت‌گذاری منطقی و متناسب با ظرفیت‌های اقتصادی

محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره وضعیت متخصصان بیهوشی در کشور تاکید کرد: بخشی از مشکلات حوزه بیهوشی و اقتصاد سلامت با همکاری جمعی قابل حل است، باید دست به دست هم بدهیم تا ضمن اصلاح شرایط موجود، زمینه فعالیت بهتر متخصصان فراهم شود، مسیر دشوار است، اما با همراهی انجمن‌ها و پیگیری‌های فنی می‌توان بر چالش‌ها غلبه کرد.

وی کمبود متخصصین بیهوشی را یکی از چالش‌های کلیدی نظام سلامت دانست و تاکید کرد: وقتی در مناطق مختلف کشور متخصص بیهوشی وجود نداشته باشد، به‌ طور طبیعی ارائه خدمات جراحی، زنان و اورژانس با اختلال مواجه می‌شود، برای مدیریت این چالش، باید شبکه‌سازی، سازماندهی و سامانه‌های اتصال نیروی انسانی به مراکز نیازمند توسعه یابد.

وی با بیان اینکه در بسیاری موارد، اثرگذاری پیگیری‌های صنفی از اقدام مستقیم وزارتخانه بیشتر است، تاکید کرد: اگرچه بخشی از مطالبات رشته‌ها در سال‌های اخیر اصلاح شده، اما باید با اولویت‌گذاری منطقی و متناسب با ظرفیت‌های اقتصادی کشور، مسیر اصلاح ادامه یابد.

کمبود متخصص بیهوشی و بی رغبتی پزشکان جوان برای ورود به این رشته

علیرضا سلیمی رییس انجمن بیهوشی ایران درباره وضعیت متخصصان رشته بیهوشی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: امروزه بحث افزایش ظرفیت دانشجویان پزشکی در حالی مطرح است که کشور با کمبود متخصص در برخی از رشته های تخصصی و نه پزشک عمومی روبرو است.

وی گفت: بسیاری از پزشکان جوان ما بعد از فارغ التحصیلی و اتمام دوره پزشکی عمومی به رشته‌هایی مثل بیهوشی، اطفال، داخلی و طب اورژانس هیچ رغبتی نشان نمی دهند و مشکل کنونی، خالی ماندن صندلی های دستیاری و رزیدنتی و کاهش ورودی به این رشته ها است.

رییس انجمن آنستزیولوژی و مراقبت های ویژه ایران گفت: از سوی دیگر در حال حاضر پزشکان متخصصی که مشغول به فعالیت هستند، به دلیل تعرفه ناعادلانه، استرس و سختی کار، ضریب کارایی شان پایین تر است؛ به تعبیری این افراد ترجیح می دهند، حداقل ساعت الزامی را کار کنند و از سوی دیگر بحث خروج از کشور و مهاجرت هم وجود دارد. مجموع این شرایط باعث ایجاد روند کمبود متخصص بیهوشی در کشور شده است.

لزوم اجرای عدالت بین رشته ای

سلیمی با اشاره به اینکه علم زمانی ارزشمند است که منجر به تولید ثروت در جامعه شود، تصریح کرد: ضروری است، برای تحقق این امر جامعه بیهوشی از یک چرخه اقتصادی پایدار برخوردار شده تا بتواند، به‌ طور مؤثرتر در نظام سلامت کشور نقش‌آفرینی کند.

وی افزود: متخصصان بیهوشی ما همواره در سخت‌ترین شرایط در کنار مردم و نظام سلامت ایستاده اند، اما لازم است، عدالت بین‌رشته‌ای در نظام پرداخت و معیشت برقرار شود تا انگیزه خدمت رسانی در میان نیروهای جوان حفظ شده، متخصصان این حوزه بتوانند به لحاظ علمی و حرفه‌ای آینده ای روشن برای خود متصور شوند.

رییس انجمن آنستزیولوژی و مراقبت های ویژه ایران یادآور شد: برای مثال در عمل‌های جراحی مغز و اعصاب وقتی دریافتی جراح چندین برابر بیشتر از متخصص بیهوشی همان عمل است، طبیعی است که پزشکان جوان در انتخاب تخصص چگونه عمل می کنند.

متخصصان بیهوشی فعالیت های زیاد و متفاوتی را در حوزه سلامت انجام می دهند، این درحالیست که مردم بیشتر متخصصان بیهوشی را با کار اصلی آنان که بیهوش کردن بیماران در اتاق عمل است، می شناسند.

وی افزود: متخصصان بیهوشی در تمام دنیا نقش موثری در کنترل دردهای حاد و مزمن و کیفیت خدمات درمانی دارند، این درحالیست که به دلیل کمبود متخصصان بیهوشی در کشور بیشتر وقت متخصصان بیهوشی برای امور پایه و ضروری مثل بیهوشی در اتاق عمل و بخش های مراقبت های ویژه صرف می شود.

سلیمی با اشاره به اینکه سایر خدماتی که متخصصان بیهوشی ارایه می دهند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، خاطرنشان کرد: هر چند این خدمات در کیفیت درمان بسیار موثر است، اما متاسفانه به دلیل کمبود متخصص بیهوشی، بیشتر زمان، وقت و انرژی این متخصصان برای امور پایه و ضروری مثل بیهوشی در اتاق عمل و بخش های مراقبت های ویژه صرف می شود.

کنترل دردهای حاد و مزمن

سلیمی ادامه داد: یکی از کارهای مهم و جالبی که متخصصان بیهوشی در تمام دنیا و از جمله در ایران انجام می دهند، کنترل و مدیریت دردهای حاد و مزمن مانند کنترل درد زایمان طبیعی است.

وی یادآور شد: یکی از دردهایی که کنترل آن می تواند، موثر باشد، درد زایمان است که در این زمینه روش های بسیار پیشرفته و خوبی وجود دارد که می تواند، این درد را کاملا مهار کرده تا مادران بتوانند، بدون درد، زایمان طبیعی داشته باشند.

رییس انجمن آنستزیولوژی و مراقبت های ویژه ایران گفت: این امر مستلزم این است که متخصصان بیهوشی بتوانند در حیطه بخش های زایمان درگیر کار شوند، اما با توجه به کمبود متخصص بیهوشی که در حال حاضر در کشور وجود دارد، طبیعی است که موضوع زایمان طبیعی برای متخصصان بیهوشی در اولویت دوم قرار گرفته است.

وی خاطر نشان کرد: مادران باردار اغلب از ترس درد شدید زایمان طبیعی سزارین را انتخاب می کنند؛ اما در صورتی که بتوانیم، تخصص بیهوشی را تقویت کنیم در بسیاری از موارد مانند کنترل دردهای حاد زایمان و نیز دردهای مزمن مثل کمر درد، دردهای سرطانی و بسیاری از دردهای دیگر می توانیم از خدمات متخصصان بیهوشی استفاده کنیم.