لرزش‌های مهرماه زمین‌لرزه یا آزمایش اتمی؟
سرویس راستی‌آزمایی، پایگاه تحلیلی_خبری رواج۲۴؛ بامداد شنبه ۱۲ مهرماه ۱۴۰۴ ساعت ۰۱:۴۳ دقیقه، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۳.۵ ریشتر حوالی شهر درگهان در جزیره قشم ثبت شد. این حادثه درست پس از یک روز پر از لرزش در نقاط مختلف کشور رخ داد؛ ۱۱ مهرماه زمین‌لرزه‌ای ۴.۴ ریشتری جبالبارز کرمان را لرزاند، زلزله‌ای ۳.۱ ریشتری در دزفول ثبت شد و در همان ساعات خبرهایی از احساس لرزش در کرج، یزد، اردکان، نایین و چند شهر دیگر منتشر شد. اما مهم‌ترین رخداد، زلزله ۵.۳ ریشتری در زواره اصفهان بود که لرزش آن تا قم و تهران هم احساس شد.
این زلزله‌ها به‌ویژه لرزش زواره، بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشت و برخی رسانه‌های فارسی‌زبان و صهیونیستی مدعی شدند که ماجرا به زمین‌لرزه طبیعی مربوط نیست، بلکه ایران در حال انجام «آزمایش هسته‌ای» است. شایعه‌ای که به‌سرعت دست به دست شد و فضای عمومی را ملتهب کرد.
شایعه آزمایش هسته‌ای؛ چرا و چگونه شکل گرفت؟
در هر حادثه غیرمنتظره، به‌ویژه زلزله، ذهن مردم به دنبال توضیحی فوری و قانع‌کننده می‌گردد. اگر این توضیح علمی و منطقی در دسترس نباشد، شایعات جای آن را پر می‌کنند. روایت «انفجار اتمی» یا «سلاح زلزله‌زا» از جمله شایعاتی است که تقریباً پس از هر زلزله بزرگ در ایران و حتی جهان تکرار می‌شود. این روایت‌ها جذابیت رسانه‌ای و هیجان‌انگیز دارند؛ چرا که رمزآلود هستند و به مخاطب حس دانستن یک راز پشت پرده می‌دهند.
در ماجرای زلزله زواره نیز همین اتفاق رخ داد. برخی کاربران بدون هیچ داده علمی، وقوع زلزله در مرکز ایران و احساس آن در قم و تهران را «غیرعادی» دانستند و سریعاً به سمت تئوری آزمایش هسته‌ای رفتند. اما آیا داده‌های علمی چنین احتمالی را تأیید می‌کند؟
تفاوت‌های علمی میان زلزله و انفجار
دانش لرزه‌نگاری ابزارهای دقیقی برای تفکیک زلزله طبیعی از انفجار در اختیار دارد. مهم‌ترین تفاوت‌ها به شرح زیر است:
عمق رخداد: زمین‌لرزه‌ها معمولاً در عمق چند تا ده‌ها کیلومتر رخ می‌دهند. زلزله زواره در عمق ۱۰ کیلومتری زمین ثبت شد. در حالی که انفجارهای هسته‌ای سطحی یا نهایتاً در عمق چند ده متر تا نهایتاً یک کیلومتر رخ می‌دهند. این تفاوت برای لرزه‌نگاران کاملاً مشخص است.
الگوی امواج: زلزله طبیعی امواج طولی (P)، عرضی (S) و سطحی تولید می‌کند. انفجار هسته‌ای عمدتاً امواج فشاری ایجاد کرده و منحنی آن روی نمودار لرزه‌نگار غیرطبیعی است.
گستره اثر: زلزله انرژی خود را در وسعت زیادی منتشر می‌کند؛ به همین دلیل زلزله زواره در شهرهای دورتر مثل قم و تهران نیز احساس شد. انفجار هسته‌ای فقط محدوده کوچک اطراف محل انفجار را با شدت بالا تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
پیامدها: زلزله فقط لرزش زمین است، اما انفجار هسته‌ای با نور شدید، حرارت بالا، موج ضربه‌ای و آلودگی رادیواکتیو همراه است. هیچ‌یک از این موارد در حوادث اخیر گزارش نشد.
به همین دلیل است که مراکز معتبر لرزه‌نگاری داخلی و بین‌المللی همواره توانسته‌اند انفجارهای هسته‌ای مانند آزمایش‌های کره شمالی را از زلزله طبیعی تفکیک کنند و هیچ‌گاه اشتباهی در این سطح رخ نداده است.
زلزله در ایران؛ قاعده‌ای تکرارشونده
برای درک بهتر واقعیت باید به موقعیت ایران روی نقشه لرزه‌خیزی جهان توجه کرد. کشور ما در کمربند لرزه‌خیز «آلپ–هیمالیا» قرار دارد؛ منطقه‌ای وسیع که نتیجه برخورد صفحات تکتونیکی عربستان و هند با اوراسیاست. همین فشار مداوم باعث فعال بودن ده‌ها گسل در سراسر ایران شده است.
بر اساس گزارش مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تنها در هفته نخست مهرماه ۹۴ زمین‌لرزه کوچک و متوسط در کشور ثبت شده است. این آمار نشان می‌دهد لرزش‌های اخیر نه یک اتفاق استثنایی، بلکه بخشی از روند طبیعی زمین‌شناسی ایران است. زواره و مناطق اطراف آن مانند نایین و اردستان نیز روی گسل‌های فعال قرار دارند و وقوع زلزله در این منطقه پدیده‌ای طبیعی است.
چرا شایعات ماندگار می‌شوند؟
دو عامل مهم در ماندگاری شایعات نقش دارد:
- ترس و ناآگاهی عمومی: در شرایط بحرانی، مردم برای کاهش اضطراب به دنبال توضیح فوری هستند و این فضا زمینه‌ساز پذیرش روایت‌های غیرعلمی می‌شود
- ویژگی شبکه‌های اجتماعی: پلتفرم‌ها محتواهای هیجان‌انگیز و شایعه‌برانگیز را بیشتر نمایش می‌دهند. همین مسئله باعث می‌شود روایت‌های بی‌پایه سریع‌تر و گسترده‌تر از واقعیت علمی منتشر شوند.
جمع‌بندی
بنابراین زلزله‌های اخیر، از دزفول و کرمان تا زواره و قشم، بخشی از واقعیت لرزه‌خیز ایران هستند. داده‌های علمی هیچ نشانه‌ای از انفجار یا آزمایش هسته‌ای ارائه نمی‌دهد. در مقابل، همه شواهد علمی از عمق رخداد تا الگوی امواج بر طبیعی بودن زلزله‌ها تأکید می‌کنند.
///انتهای پیام
برچسب ها :آزمایش هسته‌ای ، زلزله ، زمین‌لرزه ، شایعات اتمی ، شایعه
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰