بررسی ادعای تدریس معلم ۸۰ ساله در کلاس درس؛ واقعیت یا اغراق؟

به گزارش گروه راستی‌آزمایی، پایگاه تحلیل خبری-رواج۲۴؛ اخیراً محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس حوزه آموزش در گفت‌وگویی مطرح کرد که به دلیل کمبود معلم، آموزش‌وپرورش ناچار شده حتی از یک معلم بازنشسته ۸۰ ساله برای تدریس دعوت کند؛ اما واقعیت چیست؟

برای بررسی این ادعا باید به آمار و گزارش‌های رسمی رجوع کنیم.

رشد مدارس، اما بی‌معلم

طبق گزارش‌های رسمی، در طول یک دهه گذشته بیش از ۲۴ هزار مدرسه جدید در کشور ساخته شده که شامل حدود ۱۱۷ هزار کلاس درس است. این عدد نشان می‌دهد فضای فیزیکی آموزش کشور به نسبت جمعیت دانش‌آموزی توسعه پیدا کرده، اما تناسب آن با نیروی انسانی برقرار نشده است.

استان‌هایی مانند تهران، همدان و خراسان رضوی جزو مناطقی هستند که بیشترین کسری نیروهای آموزشی را تجربه کرده‌اند. در برخی دیگر از استان‌ها مانند البرز، خراسان جنوبی، همدان و غیره مدیران کل آموزش‌وپرورش اعلام کرده‌اند که در سال تحصیلی جدید کمبود معلم ندارند.

اوج کمبود در ۱۴۰۲

مهر ۱۴۰۲ شاید نقطه اوج بحران کمبود معلم در سال‌های اخیر بود. در آن زمان وزارت آموزش‌وپرورش رسماً اعلام کرد که با کمبود ۱۷۹ هزار معلم روبه‌روست. تنها یک ماه پس از آغاز سال تحصیلی، با جذب حدود ۱۰۵ هزار نیرو، بخشی از این خلا پر شد؛ هرچند پیامد مستقیم آن، بزرگ‌تر شدن کلاس‌ها و تراکم دانش‌آموزان بود که به اذعان مسئولان، بر کیفیت آموزش تأثیر منفی گذاشت.

این بحران نشان داد که توسعه کمی مدارس بدون پیش‌بینی برای تربیت معلم، راه‌حلی پایدار نخواهد بود.

کمبود نیروی پرورشی

مسئولان آموزش‌وپرورش علاوه بر کمبود معلم، به کمبود شدید نیروی پرورشی هم اشاره کرده‌اند. آمار رسمی حاکی است که در سال گذشته کشور به حدود ۱۰۰ هزار نیروی پرورشی نیاز داشت، اما تنها نزدیک به ۱۹ هزار نفر جذب شدند و حدود ۸۱ هزار جای خالی همچنان باقی ماند. این ارقام به‌خوبی نشان می‌دهد که فشار روی سیستم آموزشی تنها محدود به کلاس‌های درسی نیست.

اظهارات وزیر و آزمون‌های استخدامی

علیرضا کاظمی، وزیر آموزش‌وپرورش، در ۲۹ تیر ۱۴۰۳ اعلام کرد که برای سال تحصیلی آینده، بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار کمبود معلم پیش‌بینی شده است؛ هرچند این عدد به گفته او حدود ۲۰ درصد کمتر از سال قبل است.

او همچنین در ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ خبر داد که نتایج آزمون استخدامی ماده ۲۸ آموزش‌وپرورش اعلام شده و حدود ۶۰ هزار نیروی جدید به مجموعه معلمان اضافه شده‌اند. این معلمان از اول مهر همان سال تحصیلی به کلاس‌ها رفته‌اند تا بخشی از کمبود معلم در مدارس کحشور را جبران کنند.

واقعیت ماجرای معلم ۸۰ ساله

گزارش‌های رسمی وزارت آموزش‌وپرورش موضوع حضور معلم ۸۰ ساله در کلاس درس را تأیید نکرده‌اند، اما بارها اعلام شده که برای جبران بخشی از کمبودها، از نیروهای حق‌التدریس، شاغل و بازنشسته استفاده می‌شود.

بازگشت بازنشستگان به مدارس پدیده تازه‌ای نیست و سال‌هاست به‌عنوان یکی از راهکارهای پر کردن خلاها به کار گرفته می‌شود. همین سیاست نیز در مصوبه هزار و سی‌وچهارمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش به ریاست مسعود پزشکیان رسمیت یافته است؛ مصوبه‌ای که به وزارت آموزش‌وپرورش اجازه می‌دهد تا سقف ۷۰ هزار معلم بازنشسته را در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ به‌کار گیرد، به‌شرطی که اولویت با دارندگان مدرک کارشناسی و بالاتر باشد و استفاده از نیروهای دارای مدرک پایین‌تر تنها با نبود متقاضی واجد شرایط و تأیید کارگروه‌های استانی امکان‌پذیر خواهد بود.

جمع‌بندی

بنابراین می‌توان گفت سخن نیک‌نژاد بیش از آنکه یک خبر دقیق باشد، نوعی بیان نمادین و اغراق‌آمیز برای نشان دادن عمق بحران کمبود معلم است و او با ذکر نمونه‌ای عجیب، قصد جلب توجه افکار عمومی را داشته است، همان‌طور که به راننده تاکسی شدن برخی معلمان نیز اشاره کرده بود.

کمبود معلم واقعیت انکارناپذیر آموزش کشور است و آمارها نشان می‌دهد حتی با برگزاری آزمون‌های متعدد، همچنان بین ۸۰ تا ۱۴۰ هزار جای خالی وجود دارد؛ با این حال ادعای حضور معلم ۸۰ ساله در کلاس، بیشتر جنبه نمادین و هشداردهنده دارد تا گزارشی مستند.

// انتهای پیام