بررسی یک اظهارنظر درباره ابعاد حقوقی مکانیسم ماشه / حقوق بین‌الملل چه می‌گوید؟
گروه بین‌الملل، پایگاه خبری–تحلیلی رواج۲۴؛ چندی پیش، یزدیان کارشناس حقوق بین‌الملل در گفت‌وگویی تصریح کرد که اقدام احتمالی اروپایی‌ها برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه علیه ایران «از منظر حقوق بین‌الملل مردود» است. وی استدلال کرد که با خروج آمریکا از برجام و مخالفت روسیه و چین با بازگشت تحریم‌ها، دیگر مبنای حقوقی لازم برای چنین اقدامی وجود ندارد. بررسی‌های خبرنگار رواج۲۴، با مراجعه به متون حقوقی و سوابق شورای امنیت نشان می‌دهد این موضوع ساده نیست و همچنان در سطح بین المللی محل مناقشه است.
متن برجام و قطعنامه ۲۲۳۱
بررسی‌ها نشان می‌دهد که ادعای یزدیان بخشی از واقعیت را بازتاب می‌دهد، اما وضعیت ساده نیست و همچنان محل مناقشه در سطح بین‌المللی است. متن برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، مکانیزم ماشه را به‌عنوان مسیر بازگشت تحریم‌ها در صورت «نقض جدی تعهدات» پیش‌بینی کرده است. طبق این سازوکار، ابتدا موضوع باید در کمیسیون مشترک بررسی شود و اگر اختلاف حل‌وفصل نشد، به شورای امنیت گزارش گردد. در این مرحله، تحریم‌ها می‌توانند «به‌طور خودکار» بازگردند.
تجربه سال ۲۰۲۰
در اوت۲۰۲۰ (مرداد ۱۳۹۹ ) آمریکا با استناد به همین بند تلاش کرد تحریم‌های سازمان ملل را بازگرداند. با این حال، چون دو سال قبل از برجام خارج شده بود، دیگر اعضای شورای امنیت از جمله روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان این اقدام را فاقد وجاهت حقوقی دانستند. آن‌ها استدلال کردند که آمریکا دیگر جزو مشارکت‌کنندگان فعال برجام نیست و نمی‌تواند مکانیزم ماشه را فعال کند.
تصویب اخیر و فعال شدن ماشه در ۲۰۲۵
در اوت ۲۰۲۵ (مرداد ۱۴۰۴) کشورهای فرانسه، آلمان و بریتانیا (E3) با ارائه قطعنامه ای به ریاست شورای امنیت سازمان ملل، عملاً درخواست کردند که مکانیسم ماشه علیه ایران فعال گردد. این اقدام به‌دلیل ادعای انباشت اورانیوم غنی‌شده فراتر از حد مجاز و توقف همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صورت گرفت. در ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۵ (۲۸ شهریور ۱۴۰۴)، شورای امنیت سازمان ملل نیز به پیش‌نویس قطعنامه‌ای که قصد داشت مانع بازگشت تحریم‌ها شود، رأی منفی داد. این پیش‌نویس تنها چهار رأی موافق (چین، روسیه، پاکستان و الجزایر) کسب کرد و حدنصاب لازم برای تصویب (۹ رأی موافق از ۱۵ عضو) تأمین نشد. بنابراین، به نظر می‌رسد در روزهای باقی مانده، تحریم ها بازخواهد گشت مگر اینکه توافق جدیدی حاصل شود.
حل‌وفصل نشدن اختلافات
در این میان، فرآیند کمیسیون مشترک برجام نیز نتوانست اختلافات را حل‌وفصل کند و پرونده به شورای امنیت ارجاع شد. این مرحله نشان می‌دهد که حتی با فعال شدن مکانیزم ماشه، بدون حمایت اکثریت شورای امنیت و همراهی اعضای کلیدی، اجرای تحریم‌ها محدود و محل بحث باقی می‌ماند.
جمع‌بندی
بنابراین ادعای یزدیان مبنی بر «مردود بودن» فعال‌سازی مکانیزم ماشه، با شواهد سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ همخوانی دارد و این یعنی بدون اجماع بین‌المللی و همراهی روسیه و چین، چنین اقدامی عملاً دشوار است. با این حال، اروپایی‌ها و آمریکا همچنان تلاش می‌کنند از منظر حقوقی خود را محق بدانند و تحریم‌ها تا ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۵ به‌طور خودکار بازمی‌گردد. بنابراین، مشروعیت حقوقی مکانیزم ماشه نه یک پاسخ مطلق، بلکه صحنه‌ای از جدال‌های حقوقی و سیاسی است که نتیجه آن به توازن قدرت در شورای امنیت بستگی دارد و اختلافات تا امروز حل نشده‌اند و نمیتوان اظهار نظر قطعی درباره آن داشت.
/// انتهای پیام
برچسب ها :حقوق بین‌الملل ، خروج آمریکا از برجام ، مکانیزم ماشه
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰