سد نرماب، هدیه دولت چهاردهم به ترکمن‌صحرا

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی رواج ۲۴ به نقل از ایرنا، این پروژه عظیم ملی که با پیگیری‌های علی‌اصغر طهماسبی، استاندار گلستان و هماهنگی با وزارت نیرو به نقطه اوج رسیده، نه‌تنها تشنگی بیش از ۵۳۵ هزار نفر را پایان می‌دهد، بلکه با مهار سیلاب، رونق کشاورزی و تأمین آب پایدار، آینده‌ای سبز و پربار برای منطقه رقم می‌زند.

شرق استان گلستان، با وجود منابع طبیعی غنی و رودخانه‌های فصلی، سال‌هاست با بحران کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند. این منطقه، که بیش از ۵۳۵ هزار نفر جمعیت دارد، به دلیل وابستگی به آب‌های زیرزمینی و بارش‌های نامنظم، با کمبود شدید آب آشامیدنی و کشاورزی مواجه بوده است.

افت سطح آب‌های زیرزمینی، خشک شدن چاه‌ها و کاهش تولید محصولات کشاورزی، معیشت کشاورزان را تهدید کرده و مهاجرت از روستاها به شهرها را افزایش داده است.

سیلاب‌های فصلی، مانند سیل ویرانگر سال ۱۳۹۸ نیز خسارات سنگینی به زیرساخت‌ها و اراضی کشاورزی وارد کرده، در حالی که نبود زیرساخت‌های کافی برای مهار این آب‌ها، منطقه را در چرخه‌ای از تشنگی و تخریب گرفتار کرده بود، سد نرماب، با ظرفیت ذخیره ۱۲۵ میلیون مترمکعب آب معادل مجموع سه سد بوستان، گلستان و وشمگیر، طراحی شد تا این بحران را برای همیشه حل کند.

این سد نه‌تنها آب آشامیدنی پایدار برای چهار شهر و ۱۳۰ روستا تأمین می‌کند، بلکه با آبیاری ۱۸ هزار هکتار زمین‌های کشاورزی و مهار سیلاب، به توسعه اقتصادی و مهاجرت معکوس به روستاها کمک خواهد کرد.

سفر ۱۵ ساله یک رویای آبی

سد نرماب در سال ۱۳۹۰ با هدف مهار آب‌های سه رودخانه نرماب، چهل‌چای و خرمالو آغاز شد. این پروژه عظیم، با ارتفاع ۸۰ متر و حجم مخزن ۱۲۵ میلیون مترمکعب، از ابتدا قرار بود آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعتی شرق گلستان را تأمین کند اما مسیر ساخت با موانع متعددی از جمله کمبود بودجه، مشکلات تملک ۵۷۰ هکتار زمین، جابجایی چهار روستای جنگلده بالا، باقرآباد، محمدزمان‌خان و پس‌پشته و نیاز به پاکسازی مخزن از درختان و خاک هوموس‌دار روبه‌رو شد.

تا سال ۱۴۰۳، پیشرفت پروژه به ۸۰ درصد رسید، اما تأخیرهای مکرر در آبگیری، از وعده‌های ناکام سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ ، امید مردم را کم‌رنگ کرده بود که با روی کار آمدن دولت چهاردهم، پروژه جان تازه‌ای گرفت و با تأمین ۲۰ هزار میلیارد ریال اعتبار از محل فاینانس داخلی (نخستین در کشور) و مولدسازی اموال مازاد دولت، رفع نواقص فنی و تسریع در جابجایی روستاها، پروژه به آستانه آبگیری رسید.

در فروردین ۱۴۰۴، استاندار گلستان با هشدار به مدیران درباره هرگونه کم‌کاری و دستور قطع ۱۲۰ اصله درخت در حاشیه جاده مخزن، مسیر را برای آماده‌سازی فاز نخست (۳۰ میلیون مترمکعب) هموار کرد.

اکنون بدنه سد از نظر فنی آماده است و خاک‌تراشی و کف‌سازی مخزن در مراحل نهایی قرار دارد.

در جلسه فروردین ۱۴۰۴، استاندار گلستان با قاطعیت اعلام کرد: تا مهرماه، سد نرماب آبگیری می‌شود که این وعده با نظارت مستمر، جلسات فشرده و هماهنگی با کمیته ملی آبگیری سدهای وزارت نیرو به ثمر نشست.

رئیس کمیته ملی آبگیری سدهای وزارت نیرو، در نشست اخیر تأیید کرد: با مدیریت شایسته استاندار، نواقص اجرایی برطرف شده و دستورالعمل بهره‌برداری تدوین شده است.

ایمان شعار بیان کرد: آبگیری به‌صورت ایمن و مرحله‌ای آغاز خواهد شد.

طهماسبی همچنین با اشاره به سفر احتمالی رئیس‌جمهور به گلستان، ابراز امیدواری کرد که دستورات نهایی برای آبگیری کامل صادر شود. جابجایی چهار روستای داخل کاسه سد نیز با ساخت ۲۶۰ واحد مسکونی در حال تکمیل است و تا خرداد ۱۴۰۳، ساکنان به محل جدید منتقل می‌شوند.

مهار سیلاب‌های فصلی، که سالانه خسارات سنگینی به منطقه وارد می‌کرد، از دیگر دستاوردهای این پروژه است. تأمین حقابه سد وشمگیر نیز پایداری منابع آبی منطقه را تضمین می‌کند.

علاوه بر این، سد نرماب با ایجاد فرصت‌های شغلی در بخش کشاورزی و صنایع وابسته، از مهاجرت روستاییان جلوگیری کرده و حتی می‌تواند مهاجرت معکوس را رقم بزند.

این پروژه، با تقویت زیرساخت‌های گردشگری آبی و ایجاد چشم‌اندازهای طبیعی، پتانسیل جذب گردشگر به ترکمن‌صحرا را نیز دارد. کارشناسان تأکید می‌کنند که آبگیری ایمن و مرحله‌ای، از تبدیل سد به «سیلاب‌گیر» جلوگیری کرده و پایداری آن را تضمین می‌کند.