توافق دست یافتنی است؛ به شرط …

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی رواج ۲۴ به نقل از ایرنا، گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا با موضوع هسته ای به راند پنجم رسیده و «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، از اروپا به عنوان محل برگزاری دور جدید گفت‌وگوها خبر داده و ابراز امیدواری کرده است که نتایج آن مثبت باشد. البته سید عباس عراقچی وزریر امور خارجه کشورمان نیز با بیان اینکه زمان برگزاری دور پنجم مذاکرات میان ایران و آمریکا تقریبا مشخص شده و جزئیات آن به‌زودی از طریق میزبان و واسطه مذاکرات اعلام خواهد شد، گفته بود: زمان دقیق و محل برگزاری این دور از گفت‌وگوها از سوی وزیر خارجه عمان اطلاع‌رسانی خواهد شد.

تاکنون خروجی مذاکرات حکایت از پالس‌های مثب از جانب دو طرف دارد، البته هیأت ایرانی همچنان محتاط است و جوانب را دقیق و موشکافانه واکاوی می‌کند تا پاسدار حقوق به حق و قانونی مردم در مذاکرات باشند، از این رو تا به اینجای کار پیش بینی می‌شود گفت‌وگوها به نتیجه مثبتی منجر شود به شرط آنکه ایالات متحده آمریکا دست از قلدری و یکجانبه گرایی و اظهارات متناقض در پشت میز مذاکره و تریبون رسانه ها، بردارد و از تهدید و فشار و نادیده انگاشتن و لجاجت درمورد حقوق مسلم ایران در دانش هسته‌ای که به نظر می رسد با شیطنت ها، مداخلات و القائات رژیم جنگ طلب صهیونی انجام می شود، دست بردارد.
جمهوری اسلامی ایران همواره خواهان گفت‌وگو و تعامل با سایر کشورها و بوِیژه همسایگان و شرکای دیرنیه خود بوده و هست به همین جهت روز گذشته ـ یکشنبه ـ مرکز مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه در منطقه نیاوران تهران شاهد ترافیک سنگینی بود. «مجمع گفتگوی تهران» (Tehran Dialogue Forum) در روزهای ۲۸ و ۲۹ اردیبهشت ماه با حضور و سخنرانی رئیس جمهور، رئیس مجلس شورای اسلامی، وزیر و معاونان وزارت امور خارجه ایران و همچنین مقامات عالی‌رتبه از کشورهای مختلف، از جمله وزرای امور خارجه و رؤسای اندیشکده‌ها و صاحب‌نظران بین‌المللی در مرکز مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شد.
حمد بن بدر بوسعیدی، وزیر امور خارجه سلطنت‌نشین عمان، فواد حسین معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه عراق، سراج‌الدین مهرالدین، وزیر امور خارجه جمهوری تاجیکستان، امیرخان متقی، وزیر خارجه حکومت سرپرستی طالبان، نیچروان بارزانی، نخست وزیر اقلیم کردستان عراق، آرمن گریگوریان، دبیر شورای عالی امنیت ملی ارمنستان از مقامات حاضر در این نشست بودند.

مجمع تهران و اظهارات صریح رئیس‌جمهور درباره مذاکرات

مگر می‌شود دیپلمات‌ها از سایر کشورها دور هم جمع شوند و مهمترین موضوع این ایام که همان گفت‌وگوهای غیر مستقیم ایران و آمریکا است در آنجا مطرح نشود، ضمن آنکه میهمان ویژه نشست تهران در روز نخست «مسعود پزشکیان» رئیس دولت بود. او در مقدمه، کوتاه سخن گفت و ترجیح داد بیشتر وقت خود را به پاسخ به سوالاتی که از سوی «سعید خطیب زاده» معاون وزیر خارجه و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی پرسیده شد، اختصاص دهد. این نکته هم جالب توجه است که تاکنون رئیس‌جمهوری از ایران در میز گفت‌وگوی مجمع تهران حضور نیافته بود اما پزشکیان تابو را شکست و با حوصله و با زبان منطق با صراحت و شفافیت در میان دیپلمات های ارشد منطقه به همه پرسش‌ها پاسخ داد و در عین حال به نکات مهمی درقبال مذاکراتِ تهران و واشنگتن اشاره کرد.
پزشکیان تاکید کرد ما بر این باوریم که حقوق همه کشورها، از جمله حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای (مطابق با NPT)، باید به رسمیت شناخته شود. اینها می‌گویند ما نمی‌خواهیم ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد. رهبر معظم انقلاب ما استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را از نظر شرعی ممنوع اعلام کرده‌اند، و این موضع، مانع از تلاش برخی برای حرکت به سمت داشتن سلاح هسته‌ای در ایران شده است.
البته قبل از سخنان رئیس‌جمهور، مرد شماره یک ساختمان ۳۰ تیر در سخنگاه قرار گرفت و با اشاره به مذاکرات ایران و آمریکا، با تاکید بر اینکه ما خواهان توافقی عادلانه و متوازن هستیم، گفت: توافقی که در چارچوب معاهده NPT، با احترام کامل به حقوق هسته‌ای ایران شکل گرفته و به طور عینی رفع جامع تحریم ها را تضمین نماید. جمهوری اسلامی ایران به دیپلماسی پایبند است و انتظار دارد تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه‌ای که مستقیماً مردم ما را هدف قرار داده‌اند، به‌طور واقعی و ملموس لغو شوند. ما معتقدیم چنین توافقی می‌تواند منافع طرفین را تأمین و به تحکیم صلح، امنیت و ثبات در منطقه کمک کند.
نکات بیان شده از سوی رئیس‌جمهور و سکاندار دستگاه دیپلماسی، چشم اندازی که ایران در مذاکرات به دنبال آن است را ترسیم کرد و نشان داد ایران در گفت‌وگوها چه می‌خواهد. مجمع تهران فرصتی را هم فراهم کرد تا میهمانان رایزنی‌های خود را با مقامات بلندپایه کشورمان انجام دهند. زمانی که صحبت‌های رئیس دستگاه اجرا پایان یافت، او در سالن مجاور، وزیران خارجی مجمع تهران را به حضور پذیرفت. در این بین، دو دیدار ضریب بیشتری در رسانه‌ها و فضای مجازی داده شد، آن هم به واسطه مطالبی بود که رئیس‌جمهور بیان کرد.

رئیس جمهور پزشکیان در دیدار وزیر امور عمان که نقش رابط گفت‌وگوهای مسقط را ایفا می‌کند، باردیگر به مسئله مذاکرات پرداخت و ضمن تمجید از سطح بسیار مطلوب روابط دوجانبه و همچنین نقش خیرخواهانه، متعهدانه و سازنده دولت عمان در میزبانی از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، گفت: «امیدواریم با تلاش‌ها و نیت‌های خالصانه و صادقانه سلطان هیثم بن طارق، این گفت‌وگوها به توافقی عادلانه و تضمین‌کننده ثبات پایدار در منطقه بینجامد.»

از دوره‌ای که گفت‌وگوهای هسته ای بین ایران و آمریکا در دولتِ چهاردهم کلید خورد، تحلیل‌هایی ارائه و نگاشته شد، مبنی براینکه آیا توافق صورت می‌گیرد یا نه؟ بهترین پاسخ باز توسط شخص دوم کشور در دیدار نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر داده شد.

پزشکیان خطاب به محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر، تصریح کرد: دستیابی به توافق با آمریکا امری دست‌یافتنی است، اما تحقق آن نیازمند یک شرط اساسی است و آن اینکه طرف آمریکایی از رویکرد تحمیل و زورگویی پرهیز کند؛ چرا که ما تحت هیچ شرایطی تن به زور نمی‌دهیم.
سه اصل کلیدی ایران در مذاکرات

آنچه از مواضع مسئولان ارشد نظام یافت می‌شود این است که ایران با قوت به اصول و «بایدهای» خود در مذاکرات پایبند است و بر مبنای همان اصول تاکنون میز مذاکره را ترک نکرده و از مواضع به حق خود نیز عقب نشینی نیز نمی‌کند.

ابراهیم عزیزی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه مواضع جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات کاملاً روشن، شفاف، قاطع و مبتنی بر منافع ملی و راهبردهای نظام اسلامی است، گفت: این مواضع بر اساس راهبردهایی است که نظام اسلامی در بخش‌های مختلف هسته‌ای تفسیر کرده و اساساً ارتقا صنعت هسته‌ای، رشد و پیشرفت این صنعت به‌عنوان موضوع اصلی در طول این گفتگوها مورد تأکید قرار گرفته و جمهوری اسلامی ایران از نخستین روزهای مذاکرات هسته‌ای به طور غیرمستقیم با آمریکایی‌ها، روی این مواضع ثابت‌قدم ایستاده است.

عزیزی به تشریح سه اصل کلیدی در موضع ایران پرداخت و تصریح کرد: اولاً، اصل غنی‌سازی موضوعی غیرقابل‌مذاکره است. ثانیاً، ایران هرگز در طول این سال‌ها تصمیمی برای تسلیحاتی‌کردن غنی‌سازی هسته‌ای خود نداشته و این آمادگی را دارد که شفافیت لازم را برای این امر داشته باشد تا سوءبرداشت‌ها، سوءتفاهم‌ها و برخی ذهنیت‌های غلط که عمدتاً هم با جهت‌گیری‌های برخی نظام‌های سیاسی بوده، برطرف شود.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تأکید بر سومین اصل یعنی انتفاع اقتصادی و رفع کامل همه تحریم‌های ظالمانه آمریکا و شرکایش، بیان کرد: ایران اسلامی در این مذاکرات و در این چند دور، روی این چارچوب پیش رفته و گفتگو کرده است.
نتیجه‌گیری…

به هرحال، ایران چه در ادوار گذشته و چه در عصر وفاق با جدیت در مذاکره نشان داد که به معنای واقعی اهل صلح و گفت و گو است، حرفی برای گفتن دارد و همواره بر آمادگی‌اش برای همکاری با بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکید کرده است، حتی به تازگی اعلام شد که حاضر هستیم سازوکارها و تدابیر مختلف را با نظارت و همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اتخاذ کنیم برای آنکه نشان دهیم برنامه هسته‌ای ایران به هیچ عنوان به سمت تسلیحاتی شدن نخواهد رفت. اما در عین حال هیچگاه از حقوق مسلم خود در زمینه هسته‌ای عبور نمی‌کنیم.

همان طور که مسئولان کشوری از جمله رئیس جمهور و وزیر امور خارجه تاکید کرده‌اند ما در ریل مذاکرات حرکت میکنیم، به دلیل آنکه درباره مسئله هسته ای هیچ چیزی برای نگرانی یا پنهان کردن نداریم. برنامه هسته‌ای ایران، صلح آمیز است و این موضوع بارها در گزارش های متعدد آژانس بین المللی انرژی اتمی اثبات شده و این رویکرد ایران نشانگر جدیت برای حل و فصل موضوع از مسیر دیپلماسی است. فلذا استمرار تحریم‌ها هیچ تاثیری بر عزم و اراده ملت ایران برای پیگیری حقوقشان نخواهد داشت. فقط این واقعیت را دوباره آشکار می‌کند که سرمداران ایالات متحده آمریکایی، نگاه خصومت آمیزی به ملتِ ما دارند پس نباید ادعاهای آنها پیرامون گفت‌وگو و دیپلماسی را باور کرد.

نکته دیگر آنکه غنی سازی به عنوان بخشی از چرخه طبیعی صنعت هسته‌ای ایران، به هیچ عنوان قابل مذاکره نیست و نباید توقع داشت، آن را متوقف یا تعلیق کنیم؛ غنی سازی یک فناوری محسوب می‌شود که اطمینان می‌دهد صنعت هسته‌ای ما بدون وقفه به کار خود ادامه خواهد داد. بنابراین انتظار می‌رود مطالبات و خواست‌های آمریکایی‌ها هم در مذاکرات منطقی باشد و با واقعیت مواجه شوند، تا به یک قدمی توافق دست یابیم.

بنا به اعلام وزیر امور خارجه ایران «در صورت وجود اراده واقعی در طرف مقابل و احترام به حقوق مشروع ایران وفق معاهده منع اشاعه، آمادگی داریم تعاملی برد-برد را در ازای خاتمه تحریم‌ها شکل دهیم.» پس توپ کامل در زمین آمریکایی‌ها است، براین اساس اگر نیت هیأت آمریکایی توقف صنعت هسته‌ای و غنی سازی باشد، مسیر کاملا تغییر خواهد کرد. باید منتظر ماند و دید مُهره‌ها در مذاکرات چگونه حرکت می‌کنند و به کجا خواهند رسید.