کتاب «سبک زندگی بر مدار نهادینه‌سازی ارزش‌ها» منتشر شد

رسیدن به سبک زندگی مطلوب اسلام و ارزیابی سبک زندگی موجود در جوامع اسلامی در گرو تبیین شاخص‌های زندگی اسلامی است. از شاخص‌های شناخته شده و رایج در سبک زندگی، شناخت، باور و توجه به ارزش‌ها است، چون انسان برای رشد، سازندگی و درک بهتر خود باید به مجموعه‌ای از ارزش‌ها پایبند باشد. از سوی دیگر امروز با تغییر در سبک زندگی و ورود الگوهای متضاد با باورهای دینی و سنتی، آشفتگی‌ها و آسیب‌های فراوان در تمام مراحل تربیت و هدایت اتفاق افتاده است.

این اثر با ملاحظه ارزش‌های بنیادین انسانی و اسلامی، بر آن است به تعیین شاخص‌های سبک زندگی اسلامی بر مدار نهادینه‌سازی ارزش‌ها بپردازد و این آشفتگی‌ها را تا حدودی سامان دهد.

این مقاله در صدد است تا از دو منبع گران‌بها و نورانی؛ قرآن کریم و فرمایشات نورانی حضرات معصومین(ع) روش‌هایی را، استخراج و استنباط کند که به‌وسیله آن‌ها بتوان در جامعه معاصر باور و گرایش به ارزش‌ها را ایجاد و تقویت کرد. از جمله این روش‌ها آگاهی‌بخشی و اعطای بینش و نگرش، در سبک زندگی است.

این اثر در ۱۳ فصل تألیف شده است؛ در فصل اول که به «مفهوم‌شناسی» پرداخته شده، بر ارتباط نهادینه‌سازی در جامعه تأکید شده و در این راستا، راهکارهای نهادینه‌سازی ایمان برای دستیابی به ایمان مستقر تشریح و در ادامه به فرایند شکل‌گیری عادت‌ها در انسان نیز پرداخته شده است.

در فصل دوم که به «نسبت تعلیم و تربیت با نهادینه سازی ارزش‌ها» اختصاص یافته، پس از تبیین ساحت‌های تعلیم و تربیت، به روش‌های بهره‌مندی از ساحت‌های وجودی انسان و نظریه تعاملی و داینامیک پائولوفریره نیز اشاره شده است.

نویسنده در فصل بعدی که به «همترازی و ناترازی در تعامل معلم و شاگرد» می‌پردازد، ضمن بیان تأثیرات همترازی و ناترازی بر یادگیری، راهبردها و راهکارهای تربیتی برای تحقق تربیت، و تحول فکری و تغییر نگرش در مورد ارزش‌های الهی را تشریح کرده است.

چهارمین فصل از کتاب حاضر، «ساختار محتوایی نهادینه‌سازی ارزش‌ها» اختصاص یافته که در این فصل به ارتباط با خدا، ارتباط با امام زمان(عج) و ارتباط با خود تأکید و سپس مؤلفه‌های هر یک به تفکیک، تبیین شده است.

در فصل پنجم که با عنوان «اصول کلی نهادینه‌سازی ارزش‌ها» به رشته تحریر درآمده، پس از اشاره به مراحل نهادینه‌سازی ارزش‌ها، به سازوکارهای نهادینه‌سازی ارزش‌ها (آموزشی – استدلالی، احساسی – عاطفی، ارتباطی –  تعاملی) پرداخته شده است.

«سازوکار معرفت به خدا» و «مکانیزم اجرایی نهادینه‌سازی ارزش‌ها» عنوان ششمین و هفتمین فصل از این اثر است که در فصل هفتم راهکارهای حفظ و تقویت ارزش‌ها (پیوند ارزش‌ها به تجربیات عملی، نظام‌مند کردن برنامه‌های آموزشی، نقش مربیان و الگوها، تأکید بر تربیت اخلاقی، بازخورد پیوسته و پایدار، و ارتباط بین ذهن و احساس و عمل) تشریح شده است.

در فصل بعدی که با عنوان «راهبردهای نهادینه‌سازی ارزش‌ها» به رشته تحریر درآمده، بر ضرورت توجه به نهادینه‌سازی ارزش‌ها در مدارس و سیستم‌های آموزشی تأکید شده و راهبردها و راهکارهای مدارس در ایجاد و حفظ و هماهنگی ارزش‌ها، مراحل اجرای نهادینه‌سازی ارزش‌ها در مدارس تشریح و در ادامه، مباحثی از جمله تعامل مدرسه و خانه جهت نهادینه‌سازی ارزش‌ها، سه اصل کلیدی برای همکاری خانواده‌ها و استراتژی همکاری خانواده‌ها در فرایند نهادینه‌سازی ارزش‌های دینی مطرح شده است.

در فصل نهم، آموزش تجربی، قصه‌گویی و داستان‌سرایی، بازی‌های آموزشی و نقش‌آفرینی، فعالیت‌های گروهی، بحث و گفت‌وگو، و هنر و خلاقیت به‌عنوان «روش‌های آموزشی نهادینه‌سازی ارزش‌ها» معرفی شده است.

دهمین فصل از اثر حاضر به «تبیین روش‌های ارزشیابی نهادینه‌سازی ارزش‌ها» پرداخته و در این راستا ویژگی‌های کلیدی در ارزشیابی نهادینه‌سازی ارزش‌ها را تبیین و در ادامه نیز ابزارهای مورد استفاده برای بازخوردگیری، معرفی و در پایان نیز، نحوه تحلیل نمودارها بر اساس نظریه نهادینه‌سازی ارزش‌ها تبیین شده است.

فصل بعدی به تشریح «دلایل تناقض‌های حاصل از بی‌توجهی به ارزش‌ها» اختصاص یافته و در ادامه، پیامدهای این تناقض‌ها در جامعه و نیز راهکارهای پیشنهادی برای رفع این تناقض‌ها بیان شده است.

نویسنده در دوازدهمین فصل، «منابع ارتباط معرفت به خدا» را معرفی و پس از بیان آثار توحید در اخلاق و رفتار و همچنین راه‌های درمان کبر و خودپسندی، به عوامل ایجاد وحدت و هماهنگی در گفتار و رفتار فرد پرداخته و سپس عوامل ایجاد وحدت و هماهنگی در شکل‌گیری شخصیت انسان را برشمرده و در ادامه نیز به راه‌های برقراری ارتباط قلبی با خدا، مراحل کلیدی برای خالی کردن ذهن از القائات درونی و سبک زندگی حیات طیبه اشاره کرده است.

سیزدهمین و آخرین فصل از کتاب حاضر که با عنوان «الگوی طراحی سبک زندگی اسلامی» تألیف شده، مباحثی از جمله مقیاس طراحی سبک زندگی اسلامی، تقابل الگوی سبک زندگی غربی با سبک زندگی اسلامی، و مدیریت اراده و سبک زندگی اسلامی انسان کامل مطرح شده است.