پاییز به آخر رسید و درنا نیامد؛ امید در کجا پَر می‌کشد؟

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی رواج ۲۴ به نقل از مهر ،  پاییز به روزهای پایانی رسیده، اما تالاب‌های شمال کشور همچنان چشم‌انتظار مهمان سپیدبال خود هستند. درنای سیبری‌ای که هر ساله نویدبخش حیات دوباره در این زیست‌بوم ارزشمند بود، امسال هنوز قدم به ایران نگذاشته است.

این غیبت طولانی و دو ساله درنا، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال توقف مهاجرت، بروز تهدیدهای زیست‌محیطی در مسیر کوچ، و حتی خطر انقراض آخرین بازمانده این گونه در مسیر غربی را بیش از پیش پررنگ کرده و نگرانی‌ها را در میان کارشناسان و دوستداران حیات وحش دوچندان ساخته است.

گویی باید برای همیشه با این پرنده رویایی و نادر خداحافظی کنیم. پاییز به روزهای آخرش نزدیک می‌شود و تالاب‌ها آرام‌آرام در انتظار زمستان فرو می‌روند، اما هنوز ردی از درنا سفید در خاطره مردم مازندران باقی است؛ پرنده‌ای که برای بسیاری نه تنها یک موجود زیبا، بلکه نمادی از امید، زندگی و زیبایی طبیعت بود.

پیشینه سفر درنای سیبری به مازندران

درنای سیبری بازمانده گله غربی درناها است که ۱۵ سال پیاپی از مناطق سرد و گسترده سیبری برای زمستان‌گذرانی به تالاب‌های جنوب دریای خزر می‌آمد و این پرنده مسیر هزاران کیلومتری را طی می‌کردن و تالاب‌های مازندران به ویژه تالاب سرخرود، برای استراحت و تغذیه و زمستان گذرانی انتخاب می‌کرد.

حضور پرندگان نادر نه تنها به اکوسیستم تالاب‌ها جان می‌بخشد، بلکه فرصتی بی‌نظیر برای پرنده‌نگری و گردشگری طبیعت ایجاد می‌کند.

آخرین حضور درنا در تالاب سرخرود

آخرین باری که درنا در مازندران دیده شد، به دو سال پیش بازمی‌گردد. در تالاب سرخرود، میان انعکاس آب و مه صبحگاهی، می‌توانستید او را ببینید که با گام‌های آرام و پروازهای باشکوهش، دل هر بیننده‌ای را به لرزه می‌آورد. آخرین قاب پرواز درنا هنوز در ذهن بسیاری از اهالی غرب مازندران ثبت شده است، لحظه‌ای که گویی زمان برای چند ثانیه متوقف شد و طبیعت خود را در اوج شکوهش نشان داد.

درنای امید به همراه آرزو جفت بلژیکی مدتی با هم همزیست بودند و سرانجام عزم سفر کرد تا آنکه آرزو از سفر باز ماند و در مزارع عباس آباد در غرب مازندران دیده شد.

موسوی یک محیط‌بان با بیش از ۱۵ سال تجربه در تالاب سرخرود، می‌گوید: هر سال از اوایل پاییز و حتی در روزهای بارانی و زمستانی، گردشگران زیادی به تالاب می‌آمدند تا درنا را ببینند.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: حتی وقتی هوا سرد بود و باران می‌بارید مردم با چتر و لباس گرم می‌آمدند و ساعت‌ها صبر می‌کردند تا پرواز او را ببینند.

وی ادامه داد: درنا برای اهالی و طبیعت‌دوستان ما تبدیل به یک نماد شده بود، پرنده‌ای که نه تنها زیبایی طبیعی تالاب را نشان می‌داد، بلکه اهمیت حفاظت از محیط زیست را به مردم یادآوری می‌کرد.

پرواز آخر درنا هنوز در ذهن پرنده نگران مازندرانی است، وقتی او در آسمان تالاب می‌چرخید، سکوتی خاص در اطراف ایجاد می‌شد؛ مردم نفسشان را حبس می‌کردند و تنها صدای بال زدن درنا شنیده می‌شد. این لحظه‌ها فراموش نشدنی‌است.

احمدی، از اهالی بومی سرخرود، که سال‌هاست در کنار تالاب زندگی می‌کند، درباره زیبایی‌های پرنده‌نگری و خاطرات پاییز و زمستان می‌گوید: پاییز و زمستان مازندران با درناهای سیبری همیشه خاطره‌انگیز بود.

وی گفت: در طبیعت تالاب از باران و حتی روزهای سرد مردم با شوق می‌آمدند تا این پرنده‌های سفید را ببینند و گردشگران محله ما با دیدن درناها ساعت‌ها کنار تالاب می‌نشستند و به پروازشان نگاه می‌کردند اما دو سالی است که دیگر درناها را نمی‌بینیم و جای خالی‌شان حس می‌شود.

او ادامه می‌دهد: پرنده‌نگری باعث شد مردم بیشتری با طبیعت و تالاب‌ها آشنا شوند حالا که درنا نیست، باید یاد و خاطره‌اش را زنده نگه داریم و مراقب محیط زیست باشیم تا نسل‌های بعدی هم بتوانند چنین لحظاتی را تجربه کنند.

ورود قوهای فریادکش به تالاب سرخرود، درنا نیامد

در روزهای پایانی پاییز قوهای فریادکش پس از سفر مهاجرتی خود، به تالاب سرخرود رسیدند. این پرندگان نادر که از مناطق شمالی به تالاب‌های جنوبی دریای خزر می‌آیند، هر ساله جذابیت خاصی برای گردشگران و طبیعت‌دوستان ایجاد می‌کنند.

علی محمد دعاگو، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان محمودآباد، درباره این اتفاق می‌گوید: ورود قوهای فریادکش به تالاب سرخرود نشان‌دهنده سلامت تالاب و فراهم بودن شرایط مناسب برای پرندگان مهاجر است. واین پرندگان نادر نه تنها زیبایی تالاب را دوچندان می‌کنند، بلکه اهمیت حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی را به ما یادآوری می‌کنند.

وی افزود: امیدواریم مردم و گردشگران با رعایت اصول حفاظت محیط زیست، به حضور این پرندگان احترام بگذارند و اجازه دهند تا قوها و دیگر پرندگان مهاجر در آرامش به استراحت و تغذیه بپردازند.

تالاب سرخرود اکنون میزبان منظره‌ای بی‌نظیر از قوهای فریادکش است و پرنده‌نگران می‌توانند لحظاتی فراموش‌نشدنی را در کنار تالاب تجربه کنند.

اگرچه درنا هنوز نیامده اما خاطره و یاد او همچنان در تالاب‌ها و قلب مردم زنده است. حضور پرندگان مهاجر، از درناهای سیبری تا قوهای فریادکش، نه تنها زیبایی طبیعی را دوچندان می‌کند بلکه اهمیت حفاظت از تالاب‌ها و زیستگاه‌های نادر را به ما یادآوری می‌کند.

احتمال بازنگشتن درنای سیبری به استان بسیار بالاست

کارشناس ارشد محیط‌زیست مازندران با اشاره به سه سال غیبت «درنای سیبری» در مسیر مهاجرت به فریدونکنار، اعلام کرد: با توجه به سن بالا و شرایط این پرنده ارزشمند، احتمال بازگشت آن به استان بسیار کم است.

کوروس ربیعی، کارشناس ارشد محیط‌زیست و مسئول اسبق حیات‌وحش اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست مازندران، در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: درنای سیبری سال‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مهاجران زمستانی به فریدونکنار شناخته می‌شد، اما با توجه به اینکه این پرنده سالخورده طی سه سال اخیر به استان مهاجرت نداشته، می‌توان گفت که احتمال حضور دوباره آن بسیار پایین است.

وی ادامه داد: جمعیت غربی درنای سیبری که این پرنده آخرین بازمانده آن بود، عملاً منقرض شده است؛ با این حال جمعیت شرقی این گونه هنوز در طبیعت وجود دارد و به‌طور کامل از بین نرفته است.

این کارشناس محیط‌زیست تأکید کرد: گرچه امید در حوزه حفاظت از گونه‌ها همیشه وجود دارد، اما واقعیت‌های زیستی و سن بالای این پرنده نشان می‌دهد باید پذیرفت حضور آن در مازندران احتمالاً برای همیشه متوقف شده است.

کارشناس ارشد محیط‌زیست مازندران گفت: هیچ پدیده‌ای در حیات‌وحش مطلق نیست، اما با توجه به شرایط سنی و سابقه غیبت چندساله، احتمال بازنگشتن درنای سیبری به استان بالا است.

تالاب سرخرود همچنان میزبان پرندگان نادر و فرصتی بی‌نظیر برای دوستداران طبیعت است؛ یادآوری ارزش زندگی، زیبایی و طبیعتی که همه ما بخشی از آن هستیم.