میثاق ملی؛ دستورکار ترکیه در سوریه چیست؟

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی رواج ۲۴ به نقل از ایسنا، رسانه‌ تحلیلی نوشته لفاظی‌های ترکیه درباره سوریه تلاشی برای منحرف کردن توجه‌ها از مشکلات داخلی به واسطه اقدام نظامی و احیای اسطوره‌های ملی‌گرایانه است.

نشریه آنلاین کریدل در گزارشی تحلیلی در این باره نوشت: سیاست در ترکیه، به‌ویژه در حوزه سیاست خارجی بازی رمز و رازگونه نمادها و نمایش است. اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در بزرگداشت سالروز نبرد «ملازدگرد» (پیروزی سلجوقیان در سال ۱۰۷۱ که آغازگر حکومت ترک‌ها در آناتولی بود) مبنی بر این که «اگر شمشیر از نیام بیرون بیاید، جایی برای قلم و واژه نمی‌ماند»، فراتر از یک لفاظی ساده بود.

طبق این گزارش، این اظهارات نشانه آشکار دستورکار نظامی رو به گسترش آنکارا و بازتنظیم سیاسی در سوریه بود. این اظهارات در بحبوحه رویکرد جدید دولت به مسئله کُردها تحت عنوان «ترکیه عاری از تروریسم» مطرح شد.

اردوغان در سخنرانی یادشده گفت: امنیت، صلح و رفاه کردها مانند سایر برادران سوری‌شان در ترکیه تضمین‌شده است. کسانی که به آنکارا و دمشق روی بیاروند، پیروز خواهند شد. کسانی که به قانون برادری و همسایگی احترام بگذارند، پیروز خواهند شد. کسانی که راه گف کنند و به دنبال اربابان خارجی جدید برای خود بگردند، در نهایت بازنده خواهند بود.

کریدل نوشته جمله کلیدی این اظهارات، یعنی «زمانی که شمشیر از نیام بیرون بیاید، جایی برای قلم و سخن باقی نمی‌ماند»، صرفا یک استعاره نیست، چراکه قصد آنکارا برای تغییر معادلات داخلی و منطقه‌ای از طریق اقدام نظامی قاطعانه و احتمالا جبران‌ناپذیر را آشکار می‌سازد.
سوءاستفاده از تشدید تنش‌ها از سوی رژیم صهیونیستی

در ادامه این مطلب مطرح شد: برای رمرزگشایی سیاست آنکارا در سوریه باید نگاهی عمیق‌تر از تیترها داشت. در حالی که تشدید تنش‌ها در سوریه از سوی اسرائیل بر گفتمان منطقه‌ای غالب است، این برای ترکیه به عنوان یک پرده‌پوشی راهبردی عمل می‌کند. آنکارا به جای مقابله مستقیم با کشور اشغالگر از این موقعیت برای بررسی واکنش بازگیران اصلی-روسیه، آمریکا و ایران- همچنین برای آزمودن تاب‌آوری تشکیلات خودمختار کرد و دروزی در شمال سوریه استفاده می‌کند.

آنکارا در هر جایی و موقعیتی فرصتی می‌بیند. بی‌ثباتی ناشی از حملات رژیم صهیونیستی فضایی برای ترکیه ایجاد می‌کند تا بتواند نفوذ خود در حلب و فراتر از آن را تحکیم کند، البته نه با مقابله با تل‌آویو، بلکه با کنار هم قرار دادن قطعه‌هایی که آن‌ها پراکنده می‌کنند.
به سوی حلب: کارزارهای فتح و منحرف کردن توجه‌

این وبگاه نوشت: حلب و حومه آن، حتی منطقه کردنشین سوریه در صف اول این اهداف قرار دارند. اردوغان با گمانه‌زنی‌های فزاینده درباره انتخابات زودهنگام به دنبال یک پیروزی در سیاست خارجی برای جبران بحران‌های داخلی، به‌ویژه رکود اقتصادی است. اقداماتی مانند کمیته‌های پارلمانی و ابتکارهای صلح «نسل جدید» فقط برای منحرف کردن توجه مردم است.

با این حال، هدف واقعی متهورانه‌تر است: «کارزاری برای الحاق حلب و مناطق کردنشین به حوزه نفوذ ترکیه پیش از برگزاری انتخاباتی.»
سوءاستفاده از تشدید تنش‌ها از سوی رژیم صهیونیستی

در ادامه این مطلب مطرح شد: برای رمرزگشایی سیاست آنکارا در سوریه باید نگاهی عمیق‌تر از تیترها داشت. در حالی که تشدید تنش‌ها در سوریه از سوی اسرائیل بر گفتمان منطقه‌ای غالب است، این برای ترکیه به عنوان یک پرده‌پوشی راهبردی عمل می‌کند. آنکارا به جای مقابله مستقیم با کشور اشغالگر از این موقعیت برای بررسی واکنش بازگیران اصلی-روسیه، آمریکا و ایران- همچنین برای آزمودن تاب‌آوری تشکیلات خودمختار کرد و دروزی در شمال سوریه استفاده می‌کند.

آنکارا در هر جایی و موقعیتی فرصتی می‌بیند. بی‌ثباتی ناشی از حملات رژیم صهیونیستی فضایی برای ترکیه ایجاد می‌کند تا بتواند نفوذ خود در حلب و فراتر از آن را تحکیم کند، البته نه با مقابله با تل‌آویو، بلکه با کنار هم قرار دادن قطعه‌هایی که آن‌ها پراکنده می‌کنند.
به سوی حلب: کارزارهای فتح و منحرف کردن توجه‌

این وبگاه نوشت: حلب و حومه آن، حتی منطقه کردنشین سوریه در صف اول این اهداف قرار دارند. اردوغان با گمانه‌زنی‌های فزاینده درباره انتخابات زودهنگام به دنبال یک پیروزی در سیاست خارجی برای جبران بحران‌های داخلی، به‌ویژه رکود اقتصادی است. اقداماتی مانند کمیته‌های پارلمانی و ابتکارهای صلح «نسل جدید» فقط برای منحرف کردن توجه مردم است.

با این حال، هدف واقعی متهورانه‌تر است: «کارزاری برای الحاق حلب و مناطق کردنشین به حوزه نفوذ ترکیه پیش از برگزاری انتخاباتی.»
ظاهر فریبنده «پیمان ملی»

این نشریه آنلاین در ادامه نوشت: چنین اقداماتی مستلزم پوششی تاریخی است. «میثاق ملی» (پیمان ملی) که زمانی خاطره‌ای محو از امپراتوری عثمانی بود، اکنون به عنوان دکترینی راهبردی احیا شده است. هر دو روایت چه به واسطه نوستالژی عثمانی و چه ارتش ترکیه بر یک هدف متمرکز هستند: حلب، لاذقیه و دیرالزور به عنوان مطالبه اجدادی ترکیه دوباره معرفی شوند.

اردوغان در یک سخنرانی در اکتبر سال گذشته گفته بود: ما به هرگونه تهدید علیه میهن خود، فارغ از این که از سوی چه کسی باشد، بی‌درنگ پاسخ می‌دهیم. ما اجازه هیچ‌گونه مداخله یا تغییری را نخواهیم داد، چه در قلمرو ۷۸۲ هزار کیلومتر مربعی ملی و چه در مرزهای میثاق ملی.

کریدل نوشته واضح است که این فقط یک بازنگری تاریخی نیست، بلکه اسطوره‌سازی سیاسی است که به عنوان توجیهی برای بازترسیم مرزها در پوشش تکلیف معنوی و تاریخی به کار می‌رود. آنکارا در حال تبدیل کردن بلندپروازی‌های ژئوپولتیکی خود به عنوان ماموریتی مقدس است.
الحاق اقتصادی: غنایم انرژی، تجارت و کشاورزی

کریدل نوشت: حضور احتمالی ترکیه در محور حلب و شمال سوریه از اهمیتی راهبردی در حوزه‌های نظامی، سیاسی، اقتصادی و انرژی دارد. ظرفیت‌های کشاورزی این منطقه و واقع شدن آن در گذرگاه‌های انرژی و مسیرهای تجاری که شام را به آناتولی متصل می‌سازد، منافع اقتصادی بلندمدت آنکارا را شکل می‌دهد.

در این چارچوب، میثاق ملی نباید تنها از منظر تمامیت ارضی، بلکه از منظر استقلال اقتصادی و امنیت انرژی در جهانی ارزیابی شود که به طور فزاینده‌ای به سمت چند قطبی شدن پیش می‌رود.

پیامدهای تنش‌زایی آنکارا در میدانی پیچیده

در بخش پایانی این گزارش تحلیلی با اشاره به پیامدهای منطقه‌ای سیاست یادشده آنکارا مطرح شد: هیچ یک از این تحولات در خلا رخ نمی‌دهد. هر اقدام آنکارا برای بازترسیم مرزها یا استقرار عمیق‌تر در قلمرو سوریه با موانع قوانین بین‌المللی و رقابت ژئوپولتیکی مواجه خواهد شد.

تغییر مرزها از طریق زور به شدت در نظم بین‌المللی کنونی با واکنش مواجه خواهد شد و واقعیتی است که از چشم شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا یا واشنگتن دور نمی‌ماند. اگر تل‌آویو تجاوزات را افزایش دهد، ائتلاف‌های منطقه‌ای شکننده ترکیه ممکن است بیش از پیش تضعیف شود.

خود میدان نیز وضعیت پیچیده‌ای دارد. بقایای ساختار فروپاشیده دولت پیشین سوریه هنوز در بخش‌هایی از کشور حضور دارند. شبه‌نظامیان کرد تحت حمایت غرب مناطق وسیعی از شمال را تحت کنترل دارند. درگیری‌های قومی با اقلیت دروزی هنوز حل‌وفصل نشده است و نیروهای روسیه همچنان حضور دارند. از سوی دیگر، چندین دهه حضور ایران آثار عمیقی بر جای گذاشته است. این حضور رقیب بازیگران منطقه‌ای و داخلی نه‌تنها محاسبات آنکارا را پیچیده می‌سازد، بلکه در بر دارنده تهدید تبدیل هرگونه عملیات نظامی به درگیری گسترده‌تر است.

کریدل در ادامه نوشته است: با این حال، این بی‌ثباتی فرصتی برای اردوغان است. بروز درگیری توجه‌ها از بحران داخلی را منحرف می‌کند. احساس محاصره شدن به یک ابزار سیاسی تبدیل می‌شود. دیپلماسی در چنین فضایی به نمایشی تبلیغاتی تبدیل می‌شود. آنچه اهمیت خواهد داشت، این است که چه کسی سرزمین‌ها را کنترل می‌کند، چه کسی سرعت تحولات را تعیین می‌کند و چه کسی روایتی از وضعیت دارد. برای اردوغان، امکان تنش‌زدایی وجود ندارد.

مرحله بعدی سیاسیت ترکیه در سوریه با بیانیه‌ها و توافق‌های آتش‌‎بس تعیین نخواهد شد. بلکه در میدان نبرد، پایگاه‌های نظامی، تغیر مرزها و هم‌سویی سرنوشت‌های سیاسی تعیین خواهد شد. زمانی که نبردها پایان بیابد، روایتگر اصلی دیپلمات‌ها نخواهند بود، بلکه کسی خواهد بود که «شمشیر» را در دست دارد.