زخم کهنه آموزش برای عشایر استان بوشهر

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی رواج ۲۴ به نقل از خبرگزاری مهر، در دل کوهستان‌ها و دشت‌های پهناور ایران، جایی که ندای زندگی در کنار نجوای طبیعت جاری است، زیستِ پرمشقت عشایر، با تمام زیبایی‌ها و دشواری‌هایش، تداوم دارد.

این مردمان سخت‌کوش که قرن‌هاست پاسبان میراث‌های کهن‌اند و با همت خویش، چرخ تولید کشور را به حرکت درمی‌آورند، امروزه با چالش‌های عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند.

چالش‌هایی که از نبود زیرساخت‌های اساسی همچون آب و برق و جاده آغاز شده و به مهم‌ترین سرمایه، یعنی تعلیم و تربیت فرزندانشان، ختم می‌گردد. این بازتاب رنج و امید کودکانی است که در «مدارس چادری»، در قلب طبیعت، در پی فروغ دانش‌اند.

مدارس عشایری، برخلاف تصور عمومی از فضاهای آموزشی، بناهایی مستحکم و مجهز با پنجره‌های فراخ و حیاطی مملو از طراوت نیستند؛ بلکه غالباً چادرهایی ساده‌اند که در برابر تابش سوزان آفتاب تابستان و سرمای گزنده زمستان، مأوای موقتی برای نوآموزان خردسال فراهم می‌آورند.
ین چادرها، از ابتدایی‌ترین امکانات نیز بی‌بهره‌اند؛ نه سرویس بهداشتی مناسبی در دسترس است، نه سیستم گرمایشی و سرمایشی درستی تعبیه شده و نه حتی میز و نیمکت‌های استاندارد وجود دارد.

دانش‌آموزان ناچارند بر روی زمین یا در بهترین حالت، بر روی چند تخته‌چوب فرسوده، ساعت‌ها به تعلیمات معلم گوش فرا دهند.

تصور کنید در اوج سرمای زمستان، انگشتان کوچکشان از سرما منجمد گشته و قلم در دستانشان می‌لرزد، یا در گرماگرم تابستان، عرق از سر و رویشان جاری شده و هجوم حشرات، آرامش را از آنان سلب کرده است. این، تنها شماری از دشواری‌های تحصیل در مدارس چادری است.

تنها «چادر» نیست که دانش‌آموزان عشایری را در رنج نگه می‌دارد؛ کمبود کادر آموزشی، معضلی بس بزرگ‌تر و ریشه‌ای‌تر محسوب می‌شود. معلمانی که حاضر به پذیرش مشقات کوچ‌نشینی شوند و کیلومترها مسیر ناهموار را برای رسیدن به این چادرها طی کنند، در شمار اندک‌اند.
آن دسته از معلمانی نیز که گام در این مسیر می‌نهند، اغلب با حداقل امکانات رفاهی و آموزشی روبرو می‌شوند. گاهی اوقات، یک معلم مجبور است تمامی پایه‌ها، از اول ابتدایی تا ششم، را در یک فضای آموزشی محدود تدریس کند.

این وضعیت، به معنای افت شدید کیفیت آموزش است و بسیاری از دانش‌آموزان، به ویژه در دروس تخصصی‌تر، با ضعف‌های بنیادین مواجه می‌گردند.

دسترسی به کتب درسی و لوازم‌التحریر نیز خود حکایتی دیگر است؛ بسیاری از این کودکان، حتی به یک مداد و دفتر ساده نیز به آسانی دسترسی ندارند.

در چنین شرایطی، چگونه می‌توان از این دانش‌آموزان انتظار داشت که با همسالان شهری خود به رقابت برخیزند و آینده‌ای درخشان برای خویش رقم زنند؟ متأسفانه بخش عمده‌ای از آنان، حتی تا پایان مقطع ابتدایی نیز به دلیل همین کمبودها و مشقات، قادر به ادامه تحصیل نبوده و ترک تحصیل می‌کنند.

تحصیل بدون سیستم سرمایشی و گرمایشی

پدر یکی از دانش‌آموزان می‌گوید: فرزندان ما شرایط سختی را برای تحصیل دارند و کمبود کلاس درس و امکانات در مدارس و نبود تجهیزات لازم از مهمترین چالش‌های پیش روی دانش‌آموزان است.

محمد با اشاره به تحصیل دانش‌آموزان در یک کلاس چند پایه خاطرنشان کرد: دخترانم علاقه وافری به تحصیل دارند و آرزوی پزشک شدن در سر می‌پرورانند، اما با این اوضاع… نمی‌دانم چه سرنوشتی در انتظارشان است.

وی با انتقاد از نبود وسایل سرمایشی و گرمایشی در مدارس عشایری تاکید کرد: ما که زندگی خویش را وقف تولید و نگهداری از دام کرده‌ایم، انتظار داریم مسئولان نیز به فرزندانمان عنایت ویژه داشته باشند. آنان نیز حق دارند از آینده‌ای روشن برخوردار باشند.

مسئولان به وعده‌ها عمل کنند

پدر یک دانش‌آموز عشایری نیز گفت: محمود، پسر ارشدم، هفت سال دارد. از زمانی که به یاد می‌آورم، آرزویش این بود که درس بخواند و مهندس شود. اما در این شیوه کوچ‌نشینی، مهندس شدن رؤیایی دور از دسترس است.

علی ادامه داد: معلم ما هر چند ماه یک‌بار می‌آید و می‌رود. گاهی اوقات برای چندین هفته، معلم نداریم. این چادر نیز نه پنجره‌ای مناسب دارد و نه برق.

وی تاکید کرد: مسئولان می‌آیند، وعده می‌دهند، عکس یادگاری می‌گیرند و می‌روند. پس از چند ماه، وضعیت همانند سابق می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: ما عشایر هستیم و نمی‌توانیم در یک مکان ثابت ساکن باشیم؛ ناگزیر به کوچ هستیم. اما این به معنای آن نیست که فرزندانمان از حق تحصیل محروم شوند. مسئولان باید تدبیری برای ما بیندیشند؛ این کودکان، آینده این سرزمین‌اند. اگر آنان تحصیل نکنند، فردا چه کسی مسئولیت اداره این کشور را بر عهده خواهد گرفت؟
تحصیل در چادرهایی با کمترین امکانات

مدیرکل امور عشایری استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر به مسائل و مشکلات عشایر اشاره کرد و گفت: عشایر با وجود نقش مهم خود در تولید با مسائل و چالش‌های فراوان دست و پنجه نرم می‌کنند که باید نگاه ویژه‌ای به آن صورت گیرد.

مهدی رستمی از مهمترین مشکلات عشایر به تحصیل دانش‌آموزان اشاره کرد و افزود: همه مدارس ما در مناطق عشایری به صورت چادری است و دانش‌آموزان در این شرایط تحصیل می‌کنند.

کمبود معلم

وی با اشاره به اینکه مدارس عشایری استان بوشهر زیرمجموعه آموزش و پرورش عشایری استان فارس است ادامه داد: این کلاس‌های درس از امکانات اولیه محروم هستند و باید به آنها رسیدگی شود.

مدیرکل امور عشایری استان بوشهر افزود: با توجه به کمبود معلم برای کلااس‌ها، یک معلم باید صبح در یک نقطه تدریس کند و شیفت بعد از ظهر با موتور یا وانت خود را ۵۰ کیلومتر آن‌ظرف‌تر به یک مدرسه دیگر برساند.

رستمی بیان کرد: ۷۰۰ دانش‌آموز در ۱۰۰ مدرسه ابتدایی که همه هم چادری هستند در شرایط بحرانی درس می‌خوانند. از مسئولان درخواست داریم که به این وضعیت کمک کنند.

دانش‌آموزان عشایری، با وجود تمامی کاستی‌ها و دشواری‌ها، عطش سیری‌ناپذیری برای کسب علم و دانش دارند و با جان و دل، در همین مدارس چادری، در پی دستیابی به معرفت هستند.

اما این تلاش و اراده، به تنهایی کفایت نمی‌کند. مسئولان ذی‌ربط، باید نگاهی عمیق و ویژه به این قشر نجیب داشته باشند. فراهم آوردن امکانات اولیه آموزشی، اعزام معلمان مجرب و دائمی، ساخت مدارس کانکسی یا سیار با حداقل امکانات رفاهی، و حمایت‌های مالی و آموزشی از دانش‌آموزان عشایری، از جمله اقداماتی است که می‌تواند گامی بلند در مسیر تحقق عدالت آموزشی و برآورده شدن آرزوهای این کودکان باشد.

این کودکان، نه تنها آینده خود، بلکه آینده سرزمینمان را رقم می‌زنند و شایسته بهترین‌ها هستند. زمان آن فرارسیده است که فریاد این چادرنشینان، به گوش مسئولان برسد و گام‌های عملی برای رفع محرومیت‌های آموزشی برداشته شود. آینده ایران، در گرو آموزش تمامی فرزندان این مرز و بوم است، چه در کلان‌شهرها و چه در سیاه چادرهای عشایری.