روزی برای پزشک؛ دستانی که سلامتی می‌بخشند

به گزارش پایگاه تحلیلی‌-خبری رواج۲۴ به نقل از ایرنا اول شهریور به مناسبت زادروز ابوعلی سینا، به پاس تالیفات و خدمات ارزشمند این حکیم و طبیب بزرگ ایرانی و تجلیل از پزشکان، روز پزشک نامگذاری شده‌ است. در کشورهای دیگر نیز روزهای دیگری با توجه به رویدادهای محلی برای این مناسبت در نظر گرفته شده‌اند.

رشته پزشکی هم مانند همه علوم روند رشد و توسعه خود را طی کرده است. قبل از پزشکی پیشرفته، زندگی برای انسان‌ها کوتاه بود، محیط زیست نیز با خطرات نامرئی که در قالب بیماری و شرایط پزشکی رخ می‌داد، انباشته شده بود.

بعد از آن، اعمال پزشکی به یک حرفه سازمان یافته تبدیل شد و انسان، پیشرفت قابل توجهی را در کیفیت و ارتقای زندگی تجربه کرد. به کمک نوآوری‌ها و ابتکارات علمی، مرزهای دانش و فناوری پزشکی از محدودیت‌های غیرقابل تصور فراتر رفت.

اما علم پزشکی چه قبل از کشف پزشکی مدرن و چه اکنون، مسئول افزایش امید به زندگی و نیز بهبود و ارتقای رفاه در جامعه است، افرادی که از بیماری‌هایی مثل سرطان نجات پیدا می‌کنند، معمولا بقای خود را مدیون فداکاری، مهارت و تعهد پزشکان هستند، چون برای درمان آنها وجود این صفات در پزشک معالج، حیاتی است، فناوری پزشکی به همراه مراقبت پزشکان مربوطه می‌تواند به افراد مبتلا به بیماری‌های شدید امید زندگی طولانی تری بدهد.
ارزش پزشکی از دید اسلام

هر اندازه موضوع علمی پر اهمیت و هدف آن مقدس‌تر باشد، آن علم از ارزش و اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود. موضوع دانش پزشکی، بدن انسان و هدف آن تامین سلامت و تندرستی آدمی است و اهمیت این موضوع و هدف از دیدگاه اسلام بر کسی پوشیده نیست؛ زیرا اسلام تا آنجا به سلامت انسان اهمیت می‌دهد که اگر تکلیف واجبی به تندرستی آدمی لطمه بزند نه تنها انجام آن از نظر شرع لازم نیست که در چنین شرایطی انجامش حرام خواهد بود.

در اسلام، علم پزشکی همتای علم دین، ارزشمند به شمار آمده است؛ چنان که امام علی علیه السلام فرمود: «دانش بر دو نوع است، دانش دینی و دانش بدن و سلامت آن» که اولی در تعدیل و سلامت روح آدمی می‌کوشد و دومی برای تندرستی و صحت جسمی انسان تلاش می‌کند.
علم پزشکی مرهون ابن سینا

ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا، مشهور به ابوعلی سینا، ابن سینا و شیخ الرئیس در ۳۷۰ هجری قمری در روستایی به نام خورمیثن در نزدیکی بخارا چشم به جهان گشود.

در زمان ابن‌ سینا، عربی زبان رایج آثار علمی بود و دانشمندان ایرانی که در آن روزگار می‌زیستند، ‌کتاب‌های خود را به زبان عربی نوشتند. بعدها بعضی از این آثار به زبان‌های دیگر از جمله فارسی ترجمه شد.

افزون بر این، ابن‌ سینا در ادبیات فارسی نیز آثاری داشت؛ بیش از ۲۰ اثر فارسی به او منسوب است که از میان ‌آنها دانشنامه علائی و رساله نبض از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

آثار فارسی این دانشمند برجسته ایرانی مانند دیگر نثرهای علمی زمان او با ‌رعایت ایجاز و اختصار کامل نوشته شده‌ است. از جمله مهم‌ترین آثار ابن‌ سینا می‌توان به شفا، قانون فی الطب، الاشارات و التنبیهات فی المنطق والحکمه و بسیاری رساله‌های دیگر فارسی و عربی اشاره کرد.

پزشک، ریاضی‌دان، منجم، فیزیک‌دان، شیمی‌دان، روانشناس، جغرافی‌دان، زمین‌شناس، شاعر، منطق‌دان و فیلسوف جهان بخشی از القاب شیخ الرئیس است.
کتاب جهانی به نام قانون

مهم‌ترین اثر ابن‌ سینا در پزشکی، کتاب قانون (القانون فی الطب) است که آن را پیش از ۴۰۶ هجری، یعنی در حدود ۳۵ سالگی تالیف کرد. این کتاب در چند سده در سرزمین‌های اسلامی و در اروپای سده‌های میانه، همه کتاب‌های دیگر در این زمینه را تحت‌الشعاع قرار داد.

ابن سینا با وجود زندگانی ناآرام و پرحادثه خود، اندیشمند و نویسنده‌ای پرکار بوده و آنچه از نوشته‌های خرد و کلان وی بر جای مانده است، نماینده ذهنی فعال و پویاست که گویی در هر شرایطی، حتی در سخت ترین و توان فرساترین آنها از فعالیت و خلاقیت باز نمی‌ایستاد.

شیخ الرئیس در ۱۸ سالگی همه علوم را فرا گرفته بود و دیگر احتیاجی به خواندن و فراگیری هیچ علمی نداشت. در این زمان نوح دوم سامانی (نوح بن منصور) معروف به امیر رضی از پادشاهان سامانی، سخت بیمار شد؛ به طوری که اطبا از درمان او درماندند و چون ابن سینا در پزشکی آوازه و نام یافته بود، وی را به درگاه پادشاه بردند. ابوعلی سینا نوح را درمان کرد و اجازه یافت تا در کتابخانه پادشاه به مطالعه بپردازد.

در زندگینامه ابوعلی سینا مواردی چند از درمان صاحب منصبان به چشم می‌خورد؛ از جمله آنکه مجدالدوله، حاکم آل بویه که به مالیخولیا (سودا) مبتلا بود را نیز درمان کرد. همچنین برای درمان شمس الدوله (برادر مجدالدوله) احضار شد و پس از آن به اجبار سمت وزارت وی را پذیرفت.

سال پایانی عمر پر فراز و نشیب ابن سینا، علاءالدوله به سمت همدان حرکت کرد که در این سفر ابوعلی به قلنج مبتلا شد که در این زمان میزان دارو را افزایش داد و این موضوع سبب از بین رفتن قوای جسمی او شد؛ وی حتی در این زمان نیز دست از نوشتن برنداشت و ‏کتابی در مورد اثبات خدا با نام حکمت المشرقین – فلسفه شرقی – را به نگارش درآورد که تقریبا نوعی وصیت نامه به حساب می‌آمد.

بیماری ابن سینا بعد از چندی شدت گرفت و در حالی که چندین بار این بیماری را در دیگران درمان کرده بود، خود از آن جان سالم به در نبرد و سال ۴۲۸ هجری قمری در شهر همدان رخت از جهان فانی بر بست و او را در ‏این شهر به خاک سپردند.

یک دهانه در سمت پنهان کُره ماه به افتخار این دانشمند و پزشک ایرانی به عنوان “دهانه ابن سینا” نامگذاری شده‌ است. در بیشتر شهرهای ایران و حتی استانبول، هراره، بوبینی فرانسه بیمارستان‌هایی را به نام وی نامگذاری کردند.

مدارس و مراکز آموزشی زیادی در ایران همچنین دانشگاه‌های معتبری در کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی نیز به نام ابن سینا نامگذاری شده اند.