بررسی ادعای روزنامه شرق درباره کم‌خونی زنان ایرانی

سرویس راستی‌آزمایی، پایگاه تحلیلی_خبری رواج۲۴؛ روزنامه شرق در شماره ۲۸ مهر ۱۴۰۴ گزارشی با عنوان «از هر ۱۰ زن، ۳ نفر کم‌خونی دارند» منتشر کرد. در این گزارش به نقل از روشنک روشنفکر، مدیر امور پزشکی یکی از شرکت‌های داروسازی، آمده است که حدود ۳۰ درصد زنان ایرانی درجاتی از کم‌خونی دارند و نیمی از این موارد ناشی از فقر آهن است. به گفته وی، کمبود آهن در میان زنان بیشتر در سنین باروری دیده می‌شود و علت آن، قاعدگی‌های منظم، بارداری‌های متعدد و تغذیه ناکافی از منابع آهن است.

روزنامه شرق همچنین توصیه کرده که زنان هر سال حداقل شش ماه از مکمل‌های آهن استفاده کنند تا از بروز ضعف عمومی، ریزش مو و خستگی مزمن جلوگیری شود. اما پرسش اصلی این است که آیا این عدد واقعاً مطابق آمار علمی است یا برآوردی غیررسمی محسوب می‌شود.

بررسی داده‌های جهانی

آمارهای رسمی جهانی نشان می‌دهد که عدد مطرح‌شده در این گزارش چندان دور از واقعیت نیست. سازمان جهانی بهداشت (WHO) در تازه‌ترین داده‌های خود برای سال ۲۰۲۵ اعلام کرده است که نرخ کم‌خونی در میان زنان ایرانی ۱۵ تا ۴۹ ساله برابر با ۲۹.۹ درصد است.

بر اساس همین گزارش، حدود نیمی از موارد کم‌خونی در ایران ناشی از فقر آهن است؛ یعنی رقمی حدود ۱۵ درصد از کل زنان کشور. این داده‌ها ایران را در محدوده میانگین کشورهای منطقه مدیترانه شرقی قرار می‌دهد.

همچنین یونیسف (UNICEF) در گزارش جهانی خود درباره امنیت غذایی و تغذیه SOFI 2025  رقم مشابهی را تأیید کرده و نوشته است که تقریباً ۳۰ درصد زنان ایرانی دچار درجاتی از کم‌خونی هستند و در حدود نیمی از این موارد، علت مستقیم فقر آهن است. یونیسف کاهش مصرف گوشت قرمز، سبک زندگی کم‌تحرک و فقر تغذیه‌ای در برخی استان‌ها را از عوامل افزایش شیوع کم‌خونی می‌داند.

داده‌های ملی و مطالعات علمی

در سطح ملی، داده‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز اعداد مشابهی ارائه می‌دهد. این وزارتخانه در سال ۱۴۰۳ اعلام کرده که شیوع کم‌خونی در زنان ایرانی بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است و بخش قابل‌توجهی از این موارد ناشی از کمبود آهن است.

مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند برنامه‌های مکمل‌یاری و آهن‌یاری مدارس توانسته بخشی از این آمار را کاهش دهد، اما کم‌خونی فقر آهن همچنان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت زنان در کشور است.

در کنار آمارهای رسمی، مطالعات علمی نیز این روند را تأیید می‌کنند؛ پژوهش منتشرشده در PubMed  (۲۰۲۴ نرخ کم‌خونی ناشی از فقر آهن در زنان شهری ایران را ۱۶.۳ درصد و در مناطق روستایی ۱۲.۷ درصد گزارش کرده است.

متاآنالیز منتشرشده در PMC  ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که ۱۵.۷ درصد از زنان باردار ایرانی با کم‌خونی فقر آهن مواجه‌اند. بررسی‌های مشابه در ResearchGate ۲۰۲۵ نیز نرخ کم‌خونی در دختران نوجوان ایرانی را ۸.۵ درصد اعلام کرده است.

تحلیل تفاوت‌ها

تفاوت جزئی میان این آمارها به نوع جامعه هدف و منطقه جغرافیایی برمی‌گردد. زنان باردار و نوجوانان معمولاً در معرض کم‌خونی بیشتری هستند، در حالی که در مناطق روستایی و کم‌جمعیت، نرخ آن اندکی پایین‌تر است. با این حال، تقریباً در همه منابع معتبر، رقم کلی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد برای کم‌خونی عمومی و حدود ۱۵ درصد برای فقر آهن گزارش شده است. این نشان می‌دهد که ادعای روزنامه شرق دقیق و همسو با داده‌های جهانی و ملی است و نمی‌توان آن را اغراق رسانه‌ای دانست.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

بنابراین با در نظر گرفتن داده‌های WHO، یونیسف و وزارت بهداشت ایران و همچنین مطالعات علمی داخلی و بین‌المللی، می‌توان نتیجه گرفت که تیتر روزنامه شرق مبنی بر «از هر ۱۰ زن، ۳ نفر کم‌خونی دارند» درست و مستند است.

نرخ کم‌خونی حدود یک‌سوم زنان ایرانی و نرخ فقر آهن به‌طور خاص نزدیک به ۱۵ درصد است. این آمار نشان می‌دهد که کمبود آهن همچنان یکی از چالش‌های اصلی سلامت زنان در کشور است و ادامه برنامه‌های مکمل‌یاری، آموزش تغذیه و دسترسی به منابع غذایی غنی از آهن می‌تواند نقش مؤثری در کاهش این آمار داشته باشد. در نتیجه، ادعای مطرح‌شده در گزارش شرق قابل تأیید است و بر پایه شواهد علمی و آماری معتبر تنظیم شده است.

///انتهای پیام