بررسی ادعای «دنیای اقتصاد» درباره سقوط سرمایه‌گذاری در تابستان ۱۴۰۴

سرویس راستی‌آزمایی، پایگاه تحلیلی ـ خبری رواج۲۴؛ اخیراً روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی مدعی شده است که روند تشکیل سرمایه ثابت در اقتصاد ایران بار دیگر نزولی شده و تابستان ۱۴۰۴ پایین‌ترین سطح سرمایه‌گذاری در چهار سال و نیم اخیر را ثبت کرده است.

بر اساس گزارش منتشرشده، رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در تابستان ۱۴۰۴ به منفی ۴.۸ درصد رسیده؛ رقمی که به‌عنوان پایین‌ترین سطح سرمایه‌گذاری در چهار سال و نیم اخیر معرفی شده است. در کنار آن، رشد اقتصادی کشور در همین فصل ۰.۳ درصد (با احتساب نفت) و رشد اقتصادی بدون نفت منفی ۰.۴ درصد اعلام شده؛ آماری که از تداوم رکود در بخش‌های مولد اقتصاد حکایت دارد. اما این ارقام تا چه حد با داده‌های رسمی همخوانی دارد؟

داده‌های رسمی چه می‌گویند؟

بررسی گزارش‌های فصلی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد شاخص «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» که شامل سرمایه‌گذاری در ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات است، در تابستان ۱۴۰۴ رشد منفی ۴.۸ درصدی را تجربه کرده است. این رقم در مقایسه با ۱۸ فصل گذشته، کمترین مقدار ثبت‌شده محسوب می‌شود و عملاً افت سرمایه‌گذاری را به سطح سال‌های ابتدایی دهه ۱۴۰۰ بازمی‌گرداند.

این داده‌ها تأیید می‌کند که روندی که از میانه دهه ۹۰ آغاز شده، همچنان ادامه دارد؛ روندی که در آن سرمایه‌گذاری واقعی نتوانسته همگام با نیازهای رشد اقتصادی افزایش یابد.

عدد مثبت یا رکود پنهان؟

در مورد رشد اقتصادی نیز گزارش‌های رسمی تصویر دوگانه‌ای ارائه می‌دهند. طبق داده‌های مرکز آمار، رشد اقتصادی تابستان ۱۴۰۴ با احتساب نفت حدود ۰.۳ درصد بوده؛ اما زمانی که بخش نفت کنار گذاشته می‌شود، رشد اقتصادی به محدوده منفی، حدود منفی ۰.۴ درصد می‌رسد.

این اختلاف نشان می‌دهد که بخش‌های غیرنفتی مانند صنعت، معدن و خدمات همچنان در وضعیت رکودی قرار دارند و رشد اندک ثبت‌شده عمدتاً ناشی از نوسانات فروش نفت است، نه بهبود ساختاری اقتصاد.

تفاوت جزئی آمار از کجا می‌آید؟

برخی گزارش‌ها به‌جای تمرکز صرف بر تابستان، آمار شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ را مبنا قرار داده‌اند. در این برآوردها، رشد اقتصادی با نفت حدود ۰.۱ درصد و بدون نفت منفی ۰.۵ درصد اعلام شده است. همین تفاوت دوره زمانی باعث اختلاف جزئی در ارقام شده، اما جهت کلی داده‌ها تغییری نمی‌کند، اقتصاد ایران با رشد بسیار ضعیف و سرمایه‌گذاری منفی مواجه است.

ارزیابی منابع بین‌المللی

گزارش‌های نهادهای بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی نیز تصویر مشابهی ترسیم می‌کنند. هرچند این نهادها بیشتر بر پیش‌بینی رشد سالانه تمرکز دارند، اما کاهش سرمایه‌گذاری، تداوم تحریم‌ها و ضعف بخش خصوصی را از عوامل اصلی محدودکننده رشد اقتصاد ایران عنوان کرده‌اند؛ موضوعی که با آمارهای داخلی همخوانی دارد.

جمع‌بندی رواج۲۴

بررسی داده‌های رسمی نشان می‌دهد ادعای مطرح‌شده از سوی دنیای اقتصاد از نظر آماری درست و قابل اتکا است. رشد منفی ۴.۸ درصدی تشکیل سرمایه ثابت در تابستان ۱۴۰۴ واقعاً پایین‌ترین سطح در حدود چهار سال و نیم اخیر محسوب می‌شود و ارقام رشد اقتصادی نیز چه با نفت و چه بدون نفت نشان‌دهنده تداوم رکود و ضعف موتورهای رشد هستند.

در مجموع، آنچه آمارها روایت می‌کنند نه یک نوسان مقطعی، بلکه ادامه مسیری است که سال‌هاست چشم‌انداز رشد بلندمدت اقتصاد ایران را با ابهام مواجه کرده است.

///انتهای پیام