بازگشتِ «مکانیسمِ ماشه»؛ واقعیت‌ها، دلایل و مسیر واکنش ایران
از اواخر شب گذشته «اسنپ‌بَک» (مکانیسم ماشه) برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران فعال شد؛ اقدامی که سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) آن را دنبال کردند و سازمان ملل محدودیت‌هایی نظیر تحریم‌های تسلیحاتی و برخی مقررات مرتبط با برنامه هسته‌ای را بار دیگر اعمال کرد. این رخداد با واکنش شدید تهران و مخالفت آشکار بازیگران مهمی چون روسیه و چین همراه بوده است.
گروه سیاسی، پایگاه تحلیلی- خبری رواج۲۴؛ پیش از هر چیز باید تفاوت میان «اعلام رسانه‌ای» و «پایه‌های حقوقی و سیاسی» اجرایی را روشن کرد: فعال‌سازی اسنپ‌بَک مبتنی بر مکانیزم‌های مندرج در قطعنامه‌ها و متون بین‌المللی است، اما ماهیت و زمان‌بندی آن تابع ملاحظات سیاسی و توافق‌های پشت‌صحنه نیز هست. گزارش‌ها نشان می‌دهد که علی‌رغم تلاش غربی‌ها برای بازگرداندن همه‌جانبه تحریم‌ها، کشورهای عضو دیگری در شورای امنیت روند را به‌طور کامل همراهی نکرده یا خواستار تاخیر و مذاکره بیشتر شده‌اند.
فکت های کلیدی؛ گزارش آژانس و واکنش تهران
از منظر فکت (Facts) چند نکته کلیدی را باید مورد توجه قرار داد: نخست، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران را فراتر از سقف‌های پیشین اعلام کرده که این گزارش یکی از دلایل مطرح‌شدن مجدد مکانیسم بوده است. دوم، بازگشت تحریم‌ها بلافاصله با واکنش‌های دیپلماتیک تهران از جمله فراخوانی سفرای برخی کشورها همراه شد و بازارها و نرخ تبدیل ارز در کوتاه‌مدت تحت تأثیر قرار گرفت.
روایت ایران ؛سیاسی سازی پرونده هسته ای
با این حال، روایت ایران درباره زمینه‌ها و محرک‌های این تصمیم نیز دست‌کم دو ادعای مهم را برمی‌تابد که رسانه‌ها و تحلیل‌گران باید به آن بپردازند: یکی اینکه خروج‌های یک‌جانبه و رفتارهای قطعی برخی بازیگران خارجی (از جمله وضع و بازگردانی تحریم‌ها در دوره‌های گذشته) روند اعتمادسازی را مختل کرده‌اند؛ و دیگری اینکه سیاسی‌سازی پرونده هسته‌ای، ابزار فشار بر تهران شده است نه فقط یک واکنش صرفِ فنی به داده‌های آژانس. این قابِ تحلیلی توضیح می‌دهد چرا ایران هرگونه تصمیم یک‌طرفه را بی‌اعتمادانه می‌بیند و بر مذاکره توأم با تضمین‌های حقوقی پافشاری می‌کند.
پیامدهای سه‌گانه بازگشت تحریم‌ها
پیامدهای ملموسِ اجراییِ بازگشت تحریم‌ها سه‌گانه خواهد بود: تشدید فشاری روانی و اقتصادی کوتاه‌مدت؛ افزایش هزینه‌های تعامل بین‌المللی تهران و کاهش سریع ظرفیت‌های وارداتی حساس؛ و در نهایت شتاب در راهبرد «خودکفایی» و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و با شرکای غیرغربی. اما تجربه‌های گذشته نیز نشان داده که تحریم‌های بین‌المللی لزوماً به اهداف سیاسی تعیین‌شده طراحان آن نمی‌رسند و می‌توانند موجب انسجام داخلی و تقویت مسیرهای جایگزین اقتصادی و دیپلماتیک شوند.
گزینه های راهبردی پیش روی ایران
در پایان، راهبرد عملیاتی برای ایران باید چندوجهی باشد: پیگیری حقوقی و دیپلماتیک در مجاری بین‌المللی برای نمایش خلاهای حقوقی و سیاسی روندِ فعال‌سازی؛ ارائه شواهد شفاف‌تر و همکاری هدفمند با نهادهای فنی بین‌المللی (در چارچوب تضمین‌های حقوقی) تا حیطه اقدامات فنی و سیاسی از هم متمایز بماند؛ و آماده‌سازی برنامه‌های اقتصادی پشتیبان برای کاهش ضربه فوری بر معیشت شهروندان و تسریع در تقویت روابط تجاری با شرکای مطمئن.
این بحرانِ تازه اگرچه ریسک‌های فوری دارد اما می‌تواند به فرصتی برای بازتعریف روابط خارجیِ مبتنی بر منافع ملی و تقویت ظرفیت‌های داخلی تبدیل شود؛ مشروط بر اینکه تهران با ترکیب هوشمندانه دیپلماسی و سیاست‌گذاری اقتصادی وارد میدان شود.
/// انتهای پیام
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰