ایران به آرزویش می‌رسد؟

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی رواج ۲۴ به نقل از ایسنا، ایران درّودی (۱۱ شهریور ۱۳۱۵ – ۷ آبان ۱۴۰۰) برای تحقق رویای خود خانه‌اش در فرانسه را فروخت و تصمیم گرفت هزینه حاصل از فروش ملکش را صرف ساخت موزه‌ کند. برخلاف بسیاری از هنرمندان از فروش مشهورترین آثار خود چشم‌ پوشید، ۲۱۳ اثر نفیس خود را که در طی ۴۷ سال جمع‌آوری کرده بود، به صورت قانونی ثبت محضری کرد یا به گفته خودش به نام مردم ایران زد. موزه‌ ایران درّودی علاوه بر نمایش آثار این هنرمند، قرار بود محفلی برای برگزاری نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی نیز باشد. زنده‌یاد جهانگیر درویش نیز هم‌قدم با ایران درّودی، با امید ساخت یکی از مدرترین موزه‌های ایران، طراحی موزه را برعهده گرفت.

سال‌ها تلاش فردی ایران درّودی و همراهانش برای گرفتن زمین موزه، در نهایت منجر به این شد که در سال ۹۸ حق بهره‌برداری از زمین به موسسه ایران درّودی واگذار شود. مراسم واگذاری زمین موزه در محله یوسف‌آباد تهران در اردیبهشت ۹۸ برگزار شد. «دعا کنید که برای افتتاح موزه زنده باشم؛ چون هیچ کسی غیر از من نمی‌تواند این موزه را مرکز فرهنگی ایران با دنیا کند. این کار را من می‌توانم انجام دهم. این موزه باید تحرک داشته باشد و نباید فقط مخصوص نمایش آثارم باشد»؛ این گفته‌های درّودی در همان مراسم است. از آن روز بیش از چهار سال می‌گذرد، اما هنوز خبری از موزه نیست.

دو سال بعد یعنی در آبان‌ماه ۱۴۰۰، ایران درّودی بی‌آنکه به رویای خود دست یابد، از دنیا رفت. به گواه نزدیکانش تا آخرین روزهای قبل از بیماری برای ساخت موزه خود در تلاش بود تا شاید بتواند بار امانتش را با خیالی آسوده بر زمین بگذارد.

آثار ایران درّودی هم‌اکنون در اختیار موسسه او قرار دارند و مهمترین هدف این موسسه نیز تحقق آرزوی ایران است. حالا شش سال از مراسم واگذاری زمین گذشته و تکلیف موزه همچنان نامعلوم است. تکتم نعیمی، مدیرعامل موسسه ایران درّودی و مدیر برنامه‌های این هنرمند در زمان حیات، در این زمینه به ایسنا می‌گوید: خانم درّودی برای ساخت این موزه بسیار مبارزه و تلاش کرد و هیچ وقت از این تلاش دست نکشید. ما هم در موسسه این تصور را داریم که ساخت این موزه مهمترین و بزرگ‌ترین مسئولیتی است که بر دوش ما گذاشته شده است. در حال حاضر ۲۱۳ اثر نفیس و ماندگار از خانم درّودی که ثبت محضری شده‌اند. در تمام سال‌های بعد از درگذشت خانم درّودی تلاش ما این بوده که بتوانیم این بار امانت را به مقصد برسانیم و حیف است که این آثار دیده نشوند.

چالش ساخت موزه ایران درّودی

او درباره چالش‌هایی که مانع به سرانجام رسیدن ساخت موزه ایران درّودی می‌شوند، توضیح می‌دهد:  زمانی که خانم درّودی عملیات ساختمانی را شروع کردند، با معارضین زمین مواجه شدند که در آن زمان شهرداری نیز وارد عمل شد. شهرداری‌ و موسسه وارد دعوای حقوقی شدند و در نهایت بعد از چند سال توانستیم به صورت قانونی زمین را از معارضین پس بگیریم. بر اساس مدارک، قراردادها و تعهدات شهرداری، زمین باید به موسسه ایران درّودی تحویل داده می‌شد، چراکه مدارک مربوط به واگذاری زمین بسیار مستدل و قوی هستند. اما متاسفانه هنوز این اتفاق نیفتاده و زمین در اختیار شهرداری است.

نعیمی ادامه‌ می‌دهد: در دوره آقای قالیباف به عنوان شهردار تهران، حق بهره‌برداری از زمین به موسسه ایران درّودی بخشیده شد، اما مراحل قانونی آن تکمیل نشده بود. در دوره آقای حناچی، دیگر شهردار تهران، نیز مراحل قانونی و واگذاری زمین انجام شد. با توجه به اینکه به طور کلی با تغییر شهردار، سیاست‌های کلی شهرداری نیز دچار تغییر می‌شوند، با هر بار تغییر ما دور جدیدی از مذاکرات را برای تحویل زمین انجام داده و می‌دهیم. در حال حاضر نیز ما باردیگر با شهرداری وارد مذاکرات جدید شده‌ایم و امیدواریم که آرزوی خانم درّودی محقق شود.

مدیرعامل موسسه ایران درّودی همچنین بیان می‌کند: راه‌حل‌های دیگری از سوی برخی نهادها همانند زمین‌های جایگزین هم به ما پیشنهاد داده شد، اما با توجه به اینکه نقشه این زمین را دکتر درویش کشیده بودند و برای خانم درّودی هم بسیار این موضوع مهم بود که حتما موزه با طراحی آقای درویش انجام شود، ما تمام تلاشمان بر این است که همین زمین را تحویل بگیریم تا بتوانیم نقشه را به صورت کامل اجرا کنیم. خانم درّودی هم همیشه می‌گفتند که اگر مردم برای دیدن آثار من نیایند، حتما برای دیدن بنایی که جهانگیر درویش ساخته، می‌آیند. به باور من نیز اگر این موزه ساخته شود، مدرن‌ترین موزه کشور خواهد شد. آقای درویش در زمان حیات خانم درّودی فاز اول موزه را طراحی کرده‌ بودند و بعد از فوت خانم درّودی و در سال‌های آخر عمر خودشان هر بار که به ایران می‌آمدند در جلسات متعددی، فاز دوم را هم که مربوط به جزئیات بود تکمیل کردند.

چرا آثار ثبت‌شده ایران درّودی افزایش یافت؟

به گفته مدیرعامل موسسه ایران درّودی، تعدادی از آثار این هنرمند که مربوط به دوران دانشجویی او بود محضری نشده بود که در زمان حیات خودش به ثبت رسید. برخی از آثار ثبت‌شده هم آثاری است که در دوران کرونا در منزل کشیده بود و به لیست آثار ثبت‌شده اضافه شد. بر این اساس تعداد آثار از ۱۹۵ به ۲۱۳ اثر افزایش پیدا کرده است. در واقع این آثار توسط ایران درّودی محضری شدند و بعد از درگذشت او در سامانه جام به ثبت رسیدند. آخرین اثر او که متاسفانه نیمه‌کاره ماند نیز جزء آثار به ثبت‌رسیده است.

چرا نمایشگاهی از آثار ایران درّودی برگزار نمی‌شود؟

نعیمی درباره احتمال برگزاری نمایشگاهی از آثار درّودی بیان می‌کند: ما بسیار علاقه‌مند بودیم و هستیم که یک نمایشگاه همه‌جانبه از آثار خانم درّودی برگزار کنیم که حتی علاوه بر آثار، نقدها و کارهای پژوهشی ایشان نیز به نمایش عمومی گذاشته شوند. از زمان فوت خانم درّودی با تمام مدیران موزه هنرهای معاصری که در این سال‌ها منصوب شدند، جلساتی در همین زمینه برگزار کردم. آنها نیز از این موضوع استقبال کردند، اما تاکنون شرایط به گونه‌ای پیش رفته که کار به سرانجام نرسیده است. با این حال برگزاری نمایشگاه جزء برنامه‌های اصلی موسسه محسوب می‌شود.

خانه ایران درّودی موزه می‌شود؟

موسسه ایران درّودی زیر نظر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است و خانه او نیز در میراث فرهنگی به ثبت رسیده است. نعیمی درباره سرنوشت خانه درّودی اینگونه توضیح می‌دهد که «خانم درودی مجموعه اشیاء نفیسی دارند که تمام آنها به همراه برخی از لباس‌هایشان که در نمایشگاه‌های مهم پوشیده بودند، در سامانه جام به ثبت رسیده است.»

او درباره امکان بازدید از خانه درّودی نیز بیان می‌کند: این مورد نیز از آرزوهای قلبی ماست که در مرحله انجام است و امیدواریم به زودی به سرانجام برسد.  در این مدت با وجود تمام این مشکلات و چالش‌ها، با حمایت مدیران موسسه ایران درّودی تمام تلاشم را کردم که برخی از وسایل خانه خانم درّودی و آثارشان که نیاز به مرمت داشتند، به بهترین نحو ممکن مرمت شوند. هدفم این است که تمام این آثار و وسایل را در سلامت‌ترین حالت ممکن حفظ کنم تا روزی که درهای خانه و موزه ایران درّودی به روی مردم باز شود.