افول افسانه امپریالیسم در ۲۰۲۵؛ مقاومت زنده است

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی رواج ۲۴ ، استفن بل عضو ارشد «ائتلاف توقف جنگ» انگلیس روز سه شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا در لندن با ترسیم تصویری از جهان در ۲۰۲۵ گفت: مهم‌ترین واقعیت این سال، تداوم موفقیت اقتصاد چین در مقایسه با آمریکا بود.

وی تأکید کرد که این جابه‌جایی وزن اقتصادی، به صورت مستقیم در شکل‌گیری جنگ‌های تجاری و سپس شتاب گرفتن منطق زور در سیاست خارجی آمریکا بازتاب یافته است.

بل با استناد به برآوردهای صندوق بین‌المللی پول تأکید کرد: اقتصاد چین بر پایه معیار برابری قدرت خرید، در پایان سال ۲۰۲۵ میلادی، ۱۰.۴ تریلیون دلار از اقتصاد آمریکا بزرگ‌تر است. همین موازنه، موتور اصلی رقابت و تنش در سال ۲۰۲۵ بوده است.

این تحلیل‌گر انگلیسی در ادامه، جنگ تعرفه‌ها را تلاش واشنگتن برای مهار صعود چین توصیف کرد و گفت: دست‌کم از زمانی که باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین آمریکا سیاست چرخش به آسیا را آغاز کرد، هدف ایالات متحده جلوگیری از بالا آمدن چین بوده است.

بل افزود: دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در نخستین سال از دوره دوم ریاست‌جمهوری‌ خود کوشید با تعرفه‌های سنگین، روند افول ایالات متحده را مهار کند و اقتصاد جهان را بیرون از قواعد چندجانبه، از جمله قواعد سازمان تجارت جهانی، به سمت منافع واشنگتن بچرخاند.

وی گفت: ترامپ ابتدا تعرفه‌هایی تا ۱۴۵ درصد علیه چین وضع کرد اما پکن مرعوب نشد و با اعمال تعرفه‌های متقابل و سپس محدود کردن دسترسی به عناصر کمیاب معدنی، پاسخ داد و همین واکنش باعث شد ترامپ عقب‌نشینی کند و در پایان سال میانگین تعرفه‌های آمریکا علیه چین به ۳۷ درصد برسد.

بل در توضیح پیامدهای این تقابل گفت: حتی اگر برخی بخش‌های اقتصاد چین فشار را احساس کرده باشند، دولت پکن سرمایه‌گذاری و تجارت را از آمریکا دور کرد و به‌ویژه به سمت افزایش مبادلات با کشورهای آسه‌آن سوق داد.

او تأکید کرد که تجارت چین نه تنها کوچک نشد بلکه برای نخستین بار از یک تریلیون دلار عبور کرد، و نتیجه گرفت اقدام‌های حمایت‌گرایانه ترامپ شکست خورد.

وی چشم‌انداز سال ۲۰۲۶ را ادامه همین روند دانست و با بیان اینکه چین در سال آینده پانزدهمین برنامه پنج‌ساله خود را آغاز می‌کند، افزود: صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است که چین در دوره اجرای این برنامه بزرگ‌ترین سهم را در رشد اقتصاد جهانی خواهد داشت.

بل تصریح کرد: بر پایه همین برآوردها، اقتصاد چین طی این دوره ۱۳.۱ تریلیون دلار افزایش می‌یابد، در حالی که رشد اقتصادی آمریکا ۶.۲ تریلیون دلار برآورد شده است.

عضو ارشد ائتلاف توقف جنگ انگلیس در ادامه گفت: آنچه در سال ۲۰۲۵ برجسته شد این بود که اگر آمریکا دیگر نتواند مانند گذشته اقتصاد جهانی را بازسازی کند، همچنان می‌کوشد با ابزار نظامی به اهدافی برسد که از مسیر رقابت اقتصادی قابل دستیابی نیست.

وی با اشاره به ابعاد توان نظامی آمریکا افزود: این کشور همچنان از نظر نظامی قدرتمندترین بازیگر جهان است و بیش از مجموع ۱۰ کشور بعدی در رتبه‌بندی جهانی هزینه نظامی می‌کند و به گفته بل، همین برتری، واشنگتن را به سمت اتکا به زور به عنوان اهرم اصلی سوق داده است و این روند از بحران اقتصادی ۲۰۰۸ آشکارتر شد و در سال ۲۰۲۵ شتاب گرفت.

این تحلیل‌گر انگلیسی گفت: آمریکا در سال ۲۰۲۵ برای جبران افول خود، بیش از گذشته به زبان تهدید و زور متوسل شد. ترامپ در همین سال چند متحد آمریکا از جمله کانادا، دانمارک و گرینلند و پاناما را تهدید کرد و هدف این رفتار را تضمین دارایی‌ها و تقویت موقعیت رقابتی واشنگتن در برابر چین دانست.

بل ادامه داد: ترامپ با وجود تلاش برای نمایش خود به عنوان عنصر صلح‌جو، زور را ابزار اصلی فشار آمریکا قرار داده و ونزوئلا و کوبا را در معرض مانورهای تغییر رژیم می‌بیند.

وی اضافه کرد که آمریکا به تازگی نیجریه نفت‌خیز را بمباران کرده و این اقدام را با ادعای دفاع از مسیحیان توجیه کرده است. به گفته او، همین روایت وقتی قربانیان فلسطینی هستند واکنشی برنمی‌انگیزد و این تناقض، بحران اخلاقی ادعای پرچمداری غرب را عیان می‌کند.

این تحلیل‌گر انگلیسی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به رکود «شمال جهانی» و شتاب گرفتن نقش «جنوب جهانی» اشاره کرد و گفت: در سال ۱۹۹۵ کشورهای بریکس ۱۶.۹ درصد تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار داشتند در حالی که سهم گروه هفت ۴۴.۹ درصد بود، اما در سال ۲۰۲۳ بریکس با سهم ۳۲.۱ درصد از گروه هفت با ۲۹.۹ درصد عبور کرد.

وی افزود: از سال ۲۰۲۳ کشورهای مصر، اتیوپی، اندونزی، ایران و امارات متحده عربی به بریکس پیوستند و صندوق بین‌المللی پول سهم بریکس از تولید ناخالص داخلی جهان در سال ۲۰۲۵ را ۴۰ درصد در برابر ۲۵.۵ درصد برای گروه هفت برآورد کرده است.

این عضو ارشد ائتلاف توقف جنگ انگلیس به پیامدهای سیاسی این جابه‌جایی برای اروپا پرداخت و گفت: افول جایگاه گروه هفت توضیح می‌دهد که چرا اتحادیه اروپا و انگلیس در بسیاری از پرونده‌ها به جای رقابت واقعی با آمریکا، در نقش دنباله‌رو ظاهر می‌شوند.

بل اظهار داشت: آگاهی از افول تاریخی، این دولت‌ها را به تلاش‌های نومیدانه‌تر برای احیای هژمونی آمریکا سوق می‌دهد و این تبعیت در پذیرش اولویت‌های واشنگتن برای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و دادن امتیازهای اقتصادی، حتی با وجود زیان برای اقتصادهای ملی اروپایی، خود را نشان می‌دهد.

این تحلیل‌گر انگلیسی در ادامه، جنگ اوکراین را نمونه روشن بحران سیاست‌های اروپا و انگلیس در سال ۲۰۲۵ دانست و گفت: این پرونده، ضعف جمعی اروپا را عیان کرده است.

وی ریشه جنگ را تصمیم آمریکا برای گسترش ناتو تا مرزهای فدراسیون روسیه دانست و گفت: هدف واشنگتن، تکه‌تکه کردن اقتصاد و منابع روسیه و بهره‌برداری از آن است.

بل نقطه عطف را سال ۲۰۱۴ عنوان کرد و گفت: آمریکا کودتای میدان را مهندسی کرد و رئیس‌جمهوری که به دنبال ادغام اوکراین در توسعه اقتصادی اوراسیا بود کنار زده شد و دولتی جدید با نیروهایی که به گفته او از سوی آمریکا ارزیابی و تأیید شده بودند روی کار آمد.

وی افزود: در ادامه، اقلیت ملی روس‌زبان و دیگر نیروهای سیاسی و اجتماعی داخل اوکراین به عنوان مانع تلقی شدند و دولت روندی پیوسته را برای محدود کردن حقوق مدنی، مذهبی و سیاسی اقلیت‌ها آغاز کرد.

وی اضافه کرد که این مسیر پیش از فوریه ۲۰۲۲ به جنگی انجامید که به گفته او ۱۴ هزار کشته بر جای گذاشت.

بل درباره تحولات پس از ۲۰۲۲ گفت: حمایت آمریکا از دولت کی‌یف بر این فرض استوار بود که نیروهای روسیه با جنگ و تحریم‌ها فرسوده می‌شوند اما به گفته او در عمل این دولت و ساختار حکمرانی اوکراین بوده که فرسوده شده است.

به گفته وی، روسیه با وجود منابع عظیم و کمک‌های مستقیم آمریکا و متحدانش به اوکراین، در سراسر خط مقدم دستاورد ثبت می‌کند و این جنگ برای دولت‌های اروپایی به یک «فاجعه» تبدیل شده است.

وی افزود: اروپا به خواست آمریکا دسترسی خود به گاز ارزان روسیه را قطع و آن را با گاز طبیعی مایع گران‌تر آمریکا جایگزین کرد. دولت‌های اروپایی همزمان منابع مالی و نظامی عظیمی را به دولتی اختصاص دادند که آن را «فاسد» توصیف کرد.

بل گفت: دولت‌های اروپایی با افزایش بودجه‌های نظامی، اقتصاد خود را نامتوازن کرده‌ و سطح زندگی مردمشان را تحت فشار گذاشته‌اند. پذیرش شکست این ماجراجویی برای آنها دشوار است، زیرا هم رسوایی سیاسی به‌دنبال دارد، هم می‌تواند خشم رأی‌دهندگان را علیه دولت‌های بی‌ملاحظه شعله‌ور کند.

این تحلیل‌گر انگلیسی سپس به نقش ترامپ در این پرونده پرداخت و گفت: رئیس‌جمهوری آمریکا با جنگی مخالفت می‌کند که بیش از هر چیز با دولت بایدن گره خورده بود. به گفته او، رسیدن به یک توافق صلح به واشنگتن امکان می‌دهد تمرکز خود را بر هدف اصلی یعنی چین بگذارد.

بل با بیان اینکه آمریکا ممکن است همزمان به دنبال ایجاد فاصله میان روسیه و چین باشد، این رویکرد را مشابه سیاست نیکسون و کیسینجر دانست که در دهه ۱۹۷۰ از شکاف چین و شوروی برای افزایش فشار بر اتحاد جماهیر شوروی استفاده کردند.

وی در ادامه گفت: دولت روسیه تلاش برای کشاندن مسکو به یک آتش‌بس صوری را رد کرده است. به گفته او، چنین آتش‌بسی نه تضمینی علیه گسترش ناتو دارد و نه حفاظتی برای اقلیت روس‌زبان.

وی افزود: نشانه‌ای هم دیده نمی‌شود که روسیه بخواهد رابطه عملی خود با چین را با وعده‌های مبهم حسن‌نیت آمریکا معاوضه کند.

بل اضافه کرد: ترامپ در سال ۲۰۲۶ ناچار است راه خروجی از پرونده اوکراین پیدا کند، وگرنه در انتخابات میان‌دوره‌ای با پس‌لرزه سیاسی روبه‌رو می‌شود. به گفته او، برای دولت‌های اروپایی رسیدن به یک توافق پیامدهای سیاسی سنگین‌تری دارد، زیرا کارزار ایدئولوژیکی سال‌های اخیر سنگین‌ترین روایت‌سازی سیاسی از پایان جنگ سرد اول تاکنون بوده و شکست امیدها، شعارها و ولخرجی‌ها برای اروپا هزینه خواهد داشت.

عضو ارشد ائتلاف توقف جنگ انگلیس در ادامه مصاحبه با ایرنا به تحولات غرب‌آسیا طی یک سال گذشته پرداخت و آن‌ را صحنه‌ای دانست که در آن هم «بن‌بست اخلاقی» غرب آشکارتر شده و هم «مرزهای قدرت‌نمایی» آن نمایان‌تر است.

وی گفت: جنگ نیابتی ناتو علیه روسیه در اوکراین در سال ۲۰۲۵ به بن‌بست نزدیک شده است، اما به گفته او در غرب آسیا روند دیگری جریان دارد.

بل افزود: دولت آمریکا در این منطقه همچنان مسیر دوره بایدن را ادامه داده و از توان نظامی رژیم صهیونیستی علیه مردم منطقه استفاده کرده است. واشنگتن در مواردی حتی به اقدام مستقیم نظامی نیز متوسل شده است.

وی با تمرکز بر غزه گفت: «نسل‌کشی علیه فلسطینیان» در سراسر سال ۲۰۲۵ ادامه یافته و بحران انسانی به نقطه‌ای رسیده که در برخی برآوردهای غربی ابعاد آن سنگین توصیف شده است.

وی به یک مطالعه منتسب به هاروارد بر پایه ارقام ارتش [رژیم] اسرائیل اشاره کرد و گفت: بیش از ۳۷۵ هزار فلسطینی مفقود گزارش شده‌اند. کرد فارغ از اختلاف اعداد، آنچه روشن است این است که بخشی از مردم فلسطین از میان رفته‌اند و بازماندگان در غزه با قحطی، سلب مالکیت، جابه‌جایی‌های مکرر، بی‌پناهی و تحقیر مواجه شده‌اند.

این تحلیل‌گر انگلیسی سپس گفت: آمریکا در سال ۲۰۲۵ به جای حل ریشه‌ای بحران، به نظر می‌رسد در پی شکل دادن به یک راه‌حل نواستعماری است. آنچه «آتش‌بس» نامیده می‌شود در روایت غربی قرار است به مرحله دوم «صلح» تبدیل شود که در آن غزه تقسیم و زیر سیطره حکمرانی مورد تأیید آمریکا اداره شود و بازسازی به سود سرمایه‌گذاران خارجی و گردشگران و حتی احتمالاً به نفع پروژه‌های شهرک‌سازی پیش برود.

بل گفت: در چنین تصویری، حقوق ملی فلسطینیان و مسئله حاکمیت جای امنی ندارد و به وعده‌های مبهم دوردست حواله می‌شود و همین جاست که ادعای غرب درباره «حقوق بشر» در برابر افکار عمومی جهانی بی‌اعتبارتر می‌شود.

وی به وضعیت لبنان و سوریه نیز اشاره کرد و گفت: مردم لبنان با وجود توافق آتش‌بس یک‌ساله، همچنان حملات نظامی و ادامه اشغال غیرقانونی رژیم صهیونیستی را تحمل کردند.

در سوریه نیز به گفته بل، دولت جدید مورد حمایت آمریکا باقی‌مانده حمایت رسمی از فلسطینیان را کنار گذاشت. همزمان رژیم صهیونیستی اشغال و نظارت نظامی خود را بر جنوب سوریه گسترش داد و این وضعیت نماد تداوم برنامه تقسیم سوریه است.

این عضو ارشد ائتلاف توقف جنگ انگلیس در بخش دیگری از گفت‌وگو، یمن و ایران را نمونه‌هایی دانست که نشان می‌دهد مهاجمان خارجی شکست‌ناپذیر نیستند. وی گفت در یمن، ترامپ ناچار شد پس از آنکه دریافت انصارالله با موشک و تهدید و جنگ روانی عقب نمی‌نشیند، به سمت مذاکره حرکت کند.

بل درباره ایران هم گفت: «بسیج مردم برای دفاع از حاکمیت ایران» با تصورهای رایج در برخی محافل غربی درباره امکان تغییر حکومت همخوانی نداشت و «شوک ضدحمله‌های مؤثر علیه اسرائیل» آمریکا را واداشت تا برای بیرون کشیدن متحد خود از وضعیت خطرناک، وارد عمل شود.

بل سپس به نقش جنبش‌های همبستگی با فلسطین پرداخت و گفت: یکی از واقعیت‌های ماندگار ۲۰۲۵ این بود که بسیج‌های حمایتی از فلسطین در همه قاره‌ها ادامه یافت و در شمال جهانی، همدستی آشکار دولت‌ها با جنگ غزه را به چالش کشید.

او گفت: نظرسنجی‌ها بارها نشان دادند همدلی با پایداری فلسطینیان در میان افکار عمومی گسترده‌تر از همراهی با سیاست‌های جنگ‌طلبانه بوده است، با وجود آنکه سیاستمداران در پارلمان‌های دوحزبی از جنگ دفاع کردند و رسانه‌های دولتی و خصوصی نیز در تقویت این روایت نقش داشتند.

این تحلیل‌گر انگلیسی افزود: دولت‌ها در آمریکای شمالی و اروپا در واکنش به این موج، به سمت شکل‌های مختلف سرکوب و سانسور رفتند و تلاش کردند حامیان فلسطین را بترسانند و به حاشیه برانند.

وی گفت: فعالان حامی فلسطین زندانی، از کار یا تحصیل کنار گذاشته و با خشونت و برچسب‌زنی مواجه شدند اما به گفته او «جنبش ادامه دارد».

عضو ارشد ائتلاف توقف جنگ انگلیس برای جمع‌بندی تحولات سال ۲۰۲۵ به دو تجربه تاریخی اشاره کرد و گفت: ۲۰۲۵ پنجاهمین سالگرد پیروزی مردم ویتنام برابر آمریکا بود و این پیروزی پیش از هر چیز حاصل دهه‌ها مبارزه مردم ویتنام علیه استعمار فرانسه و آمریکا به شمار می‌رفت. جنبش همبستگی جهانی نیز نقش داشت و با ایجاد فشار داخلی در کشورهای غربی، به کوتاه‌تر شدن جنگ و نجات جان‌ها کمک کرد.

بل سپس به تجربه آفریقای جنوبی پرداخت و گفت: پیروزی سیاسی سال ۱۹۹۴ و پایان آپارتاید نتیجه پایداری اکثریت سیاه‌پوست بود که کمتر از برابری کامل را نپذیرفتند.

وی اضافه کرد: در کنار این مقاومت داخلی، جنبش جهانی تحریم و قطع ارتباط و فشار مدنی و اقتصادی شکل گرفت. به گفته وی، همین فشارها رژیم آپارتاید را به بن‌بست کشاند و آن را ناچار به مذاکره کرد.

این تحلیل‌گر انگلیسی با بیان اینکه سال ۲۰۲۵ نخستین نسل‌کشی عصر دیجیتال را پیش چشم جهان گذاشت، افزود: تصاویر و روایت‌های منتشرشده از داخل غزه در شبکه‌های اجتماعی، امکان پنهان کردن واقعیت را کمتر از همیشه کرد و همین امر به شکل‌گیری بزرگ‌ترین جنبش توده‌ای بین‌المللی از زمان جنگ ویتنام کمک کرده است.

وی گفت: این جنبش با الهام از تجربه آفریقای جنوبی، می‌کوشد رژیم آپارتاید اسرائیل را از مسیرهایی مانند تحریم، عدم سرمایه‌گذاری و فشار مدنی منزوی کند. این درحالی است که به گفته او، فلسطینیان ایستاده‌اند و حاضر نیستند در سکوت به فراموشی سپرده شوند.

بل در پایان گفت‌وگو با ایرنا نتیجه گرفت که سال ۲۰۲۵ در غرب آسیا با وجود تداوم جنگ و تحریم و هزینه‌های انسانی سنگین، یک پیام روشن داشت و آن اینکه افسانه اقتدار مطلق امپریالیسم ترک برداشته و مقاومت همچنان زنده است و همین واقعیت، مسیر ۲۰۲۶ را نیز در این منطقه تعیین خواهد کرد.