از وابستگی ناسا به فتح فضا رسیدیم
ایران که روزگاری تنها نقش پشتیبان در پروژه‌های فضایی ناسا داشت، امروز با تکیه بر دانش بومی، به یکی از قدرت‌های فضایی منطقه تبدیل شده و با پرتاب ماهواره‌های پیشرفته، گام‌های بلندی در مسیر استقلال فضایی برداشته است
به گزارش رواج ۲۴ به نقل از –گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ تلاش‌های فضایی ایران از روزهای پایانی دهه ۴۰ آغاز شد؛ اقداماتی که نشان می‌دهد در دوران پهلوی، ایران در صنعت فضایی به مصرف‌کننده فناوری تبدیل شده بود اما هرگز توانایی بومی در توسعه فناوری فضایی را به دست نیاورد. در آن دوران اقدامات انجام‌شده بیشتر در حوزه مخابرات و ردیابی ماهواره‌ها بود و هیچ برنامه‌ای برای پرتاب ماهواره یا توسعه موشک‌های حامل نداشت. در مقایسه با کشوری مانند هند در همان دوران برنامه‌های مستقل فضایی خود را آغاز کردند، ایران در توسعه فناوری فضایی عقب ماند. پس از انقلاب ۱۳۵۷، صنعت فضایی ایران از ابتدا و با تأکید بر توسعه فناوری‌های بومی شکل گرفت که در نهایت به پرتاب اولین ماهواره ایران (امید) در سال ۱۳۸۷ انجامید. این نشان می‌دهد که مسیر واقعی استقلال فضایی ایران پس از انقلاب و با تغییر سیاست‌های فناورانه کشور آغاز شد.
عضویت فرمایشی!
عضویت در COPUOS (کمیته استفاده صلح آمیز فضای ماورای جو سازمان ملل) در حقیقت اولین ورود ایران به صنعت فضایی بود که در سال ۱۳۴۹ محقق شد؛ این عضویت بیشتر جنبه دیپلماتیک داشت تا توسعه فناوری زیرا ایران فاقد برنامه ملی فضایی بود و از ظرفیت این عضویت برای توسعه داخلی بهره نبرد.
تأسیس ایستگاهی فضایی شیراز
کمی بعدتر ایران در زمینه فناوری فضایی، تصمیم به همکاری با ناسا و تأسیس ایستگاه ردیابی ماهواره‌ای شیراز در سال ۱۳۵۳ گرفت. این ایستگاه به عنوان یکی از نقاط مهم شبکه جهانی ردیابی فضایی ناسا (STDN) عمل می‌کرد و داده‌های مأموریت‌های فضایی، از جمله پروژه آپولو، را پردازش می‌کرد. اما نکته این است که ایران در این پروژه صرفاً نقش پشتیبانی داشت و فاقد فناوری بومی بود. در نتیجه این پروژه بیشتر به نفع ناسا بود تا ایران، زیرا ایران امکان استفاده مستقل از این زیرساخت را نداشت.یکی دیگر از اقدامات صورت گرفته در حوزه صنعت فضایی توسعه زیرساخت‌های مخابراتی و سنجش از دور همکاری با کنسرسیوم اینتل‌ست بود و ایرانی‌ها می‌توانستند از خدمات مخابرات ماهواره‌ای برای تلویزیون، تلفن، و ارتباطات نظامی بهره برد. هرچند این همکاری به بهبود زیرساخت‌های مخابراتی ایران کمک می‌کرد اما با وجود این، ایران صرفاً مصرف‌کننده فناوری بود و هیچ نقشی در توسعه ماهواره‌های مخابراتی نداشت و همین موضوع موجب شد تا ارتباطات آسیب‌پذیر باشند.
تأسیس مراکز سنجش از دور
در اواخر دهه ۱۳۵۰، ایران مراکز تحقیقاتی برای استفاده از داده‌های ماهواره‌ای در زمین‌شناسی، کشاورزی، و مدیریت منابع راه‌اندازی کرد شاید این اقدام اولین گام جدی در استفاده از داده‌های فضایی برای اهداف غیرنظامی بود اما نبود سرمایه‌گذاری در توسعه سخت‌افزار و ماهواره‌های بومی باعث شد این برنامه‌ها به طور کامل وابسته به داده‌های کشورهای دیگر باشد زیرا با انقلاب اسلامی و خروج مهندسین خارجی عملا این مرکز تعطیل شد.به نظر می‌رسد نبود سیاست‌گذاری جامع فضایی، وابستگی به غرب و عدم سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی و پژوهش داخلی موجب شد تا برنامه‌های فضایی ایران در دهه ۴۰ و ۵۰ بدون چشم‌انداز بلندمدت و بدون استقلال فناوری باقی بماند.
توسعه صنعت فضایی ایران در ۴۰ سال گذشته
انقلاب که شد، شرایط فرق کرد. ایران تلاش کرده تا طی چهار دهه گذشته، صنعت فضایی خود را از یک وضعیت وابسته به همکاری‌های خارجی به یک برنامه مستقل و بومی تبدیل کند تا جایی که این پیشرفت با سرمایه‌گذاری در ماهواره‌ها، پرتابگرها، و مراکز تحقیقاتی فضایی ایران را به یکی از کشورهای پیشرو در منطقه در حوزه فناوری فضایی تبدیل کرده است.
دهه ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰: آغاز تحقیقات فضایی
پس از انقلاب اسلامی، ایران با تأسیس مرکز تحقیقات فضایی ایران (۱۳۶۰)، فعالیت‌های فضایی خود را به‌طور رسمی آغاز کرد. در دهه ۱۳۷۰، ایران به سازمان همکاری‌های فضایی آسیا-اقیانوسیه (APSCO) پیوست و برنامه‌ریزی برای توسعه ماهواره‌های بومی را آغاز کرد. اولین ماهواره ایرانی، سینا-۱، در سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵) با کمک روسیه به فضا پرتاب شد.
دهه ۱۳۸۰: ورود به باشگاه فضایی جهان
دهه ۱۳۸۰ نقطه عطفی برای ایران بود، زیرا کشور توانست با پرتاب ماهواره امید ، به‌عنوان نهمین کشور دارای توانایی پرتاب ماهواره در جهان شناخته شود. در این دوره، پرتابگر سفیر توسعه پیدا کرد و ماهواره‌های رصد ۱ و نوید نیز با موفقیت به فضا ارسال شدند. این پیشرفت‌ها نشان داد که ایران در حال دستیابی به استقلال در فناوری فضایی است.
دهه ۱۳۹۰: تمرکز بر بومی‌سازی فناوری فضایی
در دهه ۹۰، ایران بر توسعه ماهواره‌های دقیق‌تر، پرتابگرهای پیشرفته‌تر و زیرساخت‌های فضایی داخلی متمرکز شد. ماهواره‌های فجر، پیام و ظفر طراحی و پرتاب شدند، اگرچه برخی مأموریت‌ها با شکست مواجه شد اما توسعه پرتابگرهای بومی یک دستاورد مهم محسوب می‌شد.
دهه ۱۴۰۰: پیشرفت‌های راهبُردی و همکاری‌های بین‌المللی
ایران در دهه ۱۴۰۰، فناوری فضایی خود را به سطحی جدید ارتقا داد. ماهواره نور-۲ با موفقیت در مدار قرار گرفت و ماهواره خیام به عنوان یکی از دقیق‌ترین ماهواره‌های سنجش از دور ایران ماموریت خود را آغاز کرد. همچنین، دانشمندان ایرانی روی پرتابگرهای جدید مانند سری ذوالجناح و سیمرغ کار کردند تا امکان ارسال ماهواره‌های سنگین‌تر نیز ایجاد شود.
ماهواره‌های پرکاربرد واثر گذار در مدارهای مختلف
حالا این روزها ایران در میان ۱۰ کشور برتر دنیا در حوزه صنعت فضایی قرار دارد و هر روز بر تعداد ماهواره‌هایی که قرار است به فضا پرتاب شود اضافه می‌شود، در حال حاضر کشور ما ماهواره‌هایی با کاربردهای مخابراتی، سنجش از راه دور و تصویربرداری زمین، ماهواره‌های تحقیقاتی و ماهواره‌های دفاعی در فضا دارد که ما رذ از کشورهای دیگر بی‌نیاز کرده است و به زودی نیز قرار است از اولین فاز بزرگترین پایگاه پرتاب ماهواره‌های خورشید آهنگ در جزیره چابهار بهره‌برداری کند که در این شرایط می‌توانیم به جای پرداخت هزینه برای پرتاب ماهواره درآمد اقتصادی فضایی داشته باشیم.
برچسب ها :ایران_قوی ، روایت_پیشرفت ، فتح فضا
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰